160- Amelde Fıkhı Ekber Ders 160
AMELDE FIKHI EKBER DERS 160
Çok kıymetli ve muhterem izleyenlerimiz; Allah’ın tükenmeyen rahmeti saadet ve selameti imanlı kardeşlerimizin bu dersleri iyi dinleyen tüm kardeşlerimizin üzerine olsun şimdi dersimiz konu olarak talakla devam ediyor. Şuanda talakın sayısı dersimizin başlangıcı talak 1 olur 2 olur 3 olur seni boşadım veya boşsun demişse Hanefi ulemasına göre bir talak vaki olur. Cumhura göre ise ne kadar niyet etmişse o kadar vaki olur bir talak sözü geçerli sayılarak bir talak vaki olur. Talak niyetiyle değil söz ile vaki olmuştur bu yine Hanefilere göredir zahireler hariç cumhur ulemaya göre ittifakla üç talak geçerlidir. Üç talakı birer, birer versin isterse sen üç talakla boşsun diyerek üçüncü bir kelimede söylesin hüküm aynıdır. Hanefilere göre hür kadının talakı üç, cariyenin talakı ise ikidir. Cariyenin talakı iki iddeti de iki hayız’dır. Cumhur ulema ise esas erkektir kölenin iki hürün üç talak hakkı vardır kölenin iki hürün üç talak hakkı vardır kölenin talakı ikidir buyrulmuştur Hz. Osman ve Zeyd Bin Sabitten de rivayet olunmuştur. İslam evlenme ve boşanma hususunda hakkı ve orta yolu tutmuş cahiliye devrinde nikâh 4 türlü idi akitle yapılan malum nikâh kocanın isteği üzerine bir başka adamın hanımıyla münasebeti olup ona istiapta nikâhı denilir. Üçüncüsü sayıları ondan az olan bir gurup kişinin bir kadınla düşüp kalkması sonra kadının doğurduğu çocuğu bunlardan sevdiği birisine nispet etmesi şeklindeki evlenme 4. bir fahişenin birçok kişiyle buluşmasından sonra doğan çocuğun kıyafe benzerlik yolu ile zanilerden birine nispet etmesi şeklinde. Nikâh gibi putperest cahiliye devrinin nikâhlarıydı bunlar şimdi talaka gelince cahiliye de kişi hanımını istediği kadar boşardı iddeti bitmeden koca hanımını dönerse 100 defa boşamış olsa bile yine onun hanımı olurdu. Hanımına vallahi ne seni boşayacağım benden ayrılacaksın nede sana yaklaşıcım derdi bunu nasıl yaparsın? Dedi onlardan birisi adam da boşarım iddetim bitmek üzereyken dönerim dedi kadın hemen Hz. Peygambere (a.s.v) geldi durumu anlattı bunun üzerine şanlı Peygamber (a.s.v) talak 2’dir bundan sonrası ya iyilikle tutmak veya güzellikle salıvermektir diyen Bakara suresi 229. ayeti celile si nazil oldu.
Dakika 05:00
kıyafe ise bir takım gizli izler olarak çocuğun babaya benzerliğini tespih etmenin adına burada bir terim olarak kıyafe denmiştir. kıyafe tahlilden sonra kadın kaç talakla döner şafi ve Hambelilere göre 3 talaktan kaç tane kalmışsa o kadarla döner bunu Malikiler ve Şafiler, Hambeliler söylüyor. Hanefi uleması İmam-ı Azam Ebu Hanife ve İmam-ı Yusuf 2. evlilik mutlak olarak talakı siler ve kadın ilk kocasına döndüğünde kocanın 3 talak hakkına adet eder demişlerdir. Allahu Teâlâ ve Vetekaddes Hz. helal kılana da helal kılanına da lanet etsin bu hu yani hulle içindir. Sevgili Peygamberimiz Resulullah (a.s.v) efendimiz helal kılana ve kılanına lanet etsin şeklinde hadis-i şerif vaid olmuştur. Bazı lafızlara göre talakın sayısı sadece niyetle talak vaki olmayacağında ittifak etmişlerdir. Mutlak ifade sen boşsun veya bayinsin ayrısın dese Maliki, Şafi Hambeliler ’in görüşü neye niyet ettiyse o gerçekleşir dediler. 3 talak olur eğer niyet etmişse 2, 3 e niyet etmişse 3 talak olur dediler kesin talak ile boşadı. Sahabiden birisi bunun Rükane İbni Abdi Yezit hanımı Süheyme’yi kesin talak ile boşadı bunu Hz. Peygambere haber verdi ve vallahi sadece bir talaka niyet ettim dedi. Sevgili Peygamberimiz vallahi sadece bir talaka niyet ettim demesi üzerine hanımını ona geri verdi. Rükane o hanımına ikinci talakını Hz. Ömer üçüncüsünü de Hz. Osman anında verdi İmam-ı Azam Ebu Hanife’ye göre sen kesinlikle boşsun sözü kinayeli sözlerdendir. Hanifelere göre bayin talaktır. Bu sözlerle baki olan talak bayin talaktır. Hanefi ulamasına göre işaretle maksadın tayini parmağı ile sen işte şu kadar boşsun dese şafi maliki ve Hambeliler üç talak vaki olur dediler. Hanefi uleması ise işaretle üç talak vaki olur dediler. Yine iki talak içinde bir talak, talak da niyet şarttır. Şafiler sen iki içinde bir talakla boşsun sözünde er ol iki ile beraber bire niyet etmiş isen üç talak vaki olduğunu ifade etmişlerdir. Kullarımın içine gir fecir suresi ayet 29 iyi kullarınla beraber ol onlarla gir cennetime diyen ayeti kerime kullarımla beraber cennete gir anlamındadır. Niyet yoksa bakılır.
10:00
Sözü ile bir talak vaki olur eğer sayı bilmiyorsa sen boşsun sözüyle bir talak vaki olur 2 talak içinde sözü ile ise bir şey vaki olmaz. Manasını bilmeden boşaması geçerli olmaz neticesini bilmiyorsa bilmeden Arapçadaki neticesini kastettim demesinde olduğu gibi bir şeye lazım gelmez. Sayı biliyorsa bakılır sayının ifade ettiğine niyet etmişse hanımı 2 talak ile boş olur. Şafilerde 1 talakla boş olur vaki olan 2 talak içinde 1 talak geri kalan 2 talak içinde 1 talak demek de olabilir şüphe ile talak vaki olması caiz değildir. Hanefi mezhebine göre 1 talak vaki olur 1 veya 2 talaka niyet etmişse zifaftan sonra ise 3 önce ise 1 talak vaki olur 1 talakla belki 2 talakla boşsun sözünde şafilerin görüşüne göre 2 vecih vardır. 1.göre 2 talak vaki olur 2.vecihe göre ise 3 talak vaki olur demişlerdir. Talakın 3 sözüyle beraber söylenmesi ve talakın tekrar edilmesi zifafta bulunmadığı nikâhlısına sen 3 talakla boşsun dese 3 talak vaki olacağında 4 mezhebin ve zahirîye ulemasının fakihlerinde komple hepsi ittifak ettiklerini hem fikir olduklarını görüyoruz. Kelimeleri ayırarak 3 defa boşsun, boşsun, boşsun dese 3 talak olduğun da ittifak etmişlerdir. Ben sözümü teyit etmek istemiştim dese diyaneten tasdik olunur ancak mahkeme için itibaren alınmaz eğer 2. Ve 3.sözü ile 1.talakı kuvvetlendirmek istemiş ise 1 talak vaki olur her biri ile ayrı talak kasetmişse biri bir şeye niyet etmemiş ise 3 talak vaki olur. Boşsun, sonra boşsun sonra boşsun veya boşsun ve boşsun ve boşsun dese 3 talak vaki olur. Topluca boşama kişi 4 hanımına hitaben size 1 talak verdim dese Hanefi ve şafilere göre her biri bir talakla boş olur. Her birine 3 talak olsun istedim derse her biri 3 talak ile boş olur ortaya 5 talak dese her biri 2 talak ile boş olur sekize kadar böyle olur sekizi geçse mesela size 9 talak verdim dese hanımların her biri 3 talakla boş olur. Aranıza 1 takın yarısını verdim dese 3 talakla boş olur. Hanımlarına biriniz boştur 1 talak vaki olur. Hangisinin olduğunu tayin için kendisine sorulur burada da ittifak vardır dediler. Dünya dolusu boşsun veya en ağır bir şekilde boşsun demek şafi ile Hambeliler 1 talak vaki olur bu söz sayı ifade etmez dediler.
Dakika 15:02
Sen en ağır talakla veya en şiddetli talakla boşsun dese yine bir talak vaki olur. Hanefi mezhebine göre bir talakı bayin baki olur sen talakın tamamıyla veya en çoğuyla boşsun dese 3 talak vaki olur tamamı veya en çoğu 3 tür bunda da ittifak vardır. Sen ehlisünnet Şia Yahudi ve Hıristiyan mezhebine göre boşsun veya diğer mezheplere göre boşsun sen hiçbir âlim ve hâkimin geri çeviremeyeceği şekilde boşsun dese bir talakı rici vaki olur. Burada da ittifak vardır talak öncesi 1 talak veya 1 talak sonrası 1 talak sözü şafi uleması zifaf olmuşsa 2 talak olur olmamışsa 1 talak vaki olur dediler. Zifaf öncesi ise hanım 1.talakla bayin olur kesin olarak ayrılacağından 2.talaka mahal kalmaz ki bu mahal nikâhtır. Talak içinde talak dese talak vaki olur ki 2 talak baki olur. Ümmetler içinde girin ifadesi gibidir sen yarım talak boşsun dese bir talak vaki olur zira talak parçalanmaz sen 2 talak içinde 1 talakla boşsun dese ve içinde manasına gelen fi harfiyle beraber manasına gelen maa edatını kastetse 3 talak vaki olur. Fi den maksat zarf edatı olarak kullanmak ise 1 talak olur. 2 çarpı 1 gibi çarpma hesap bilmese ama anlamını kastetse 1 talak olur. Sen 1 talaktan önce 1 talakla boşsun dese zifaf sonrası ise 2 zifaf öncesi ise 1 talak vaki olur. Şafi ve Hambeliler ittifak etmişlerdir bu talaktan önce 1 talakla boşsun 1 den sonra 1 talak 1 le beraber o 1 le beraber 1 talak 2 talak vaki olduğu ususun de Hanefiler şafiler aynı görüşü paylaşmışlardır. Diğer değimle şafiler Hanefilerin diğer görüşündedirler çünkü Hanefi mezhebi daha önceki bir mezheptir 1 talaktan önce 1 talakla boşsun sözünde ise 1 talak vaki olur. 1 talaktan sonra 1 sözünde 1 talak vaki olur. Şu eve girersen 1 talakla ve bir talakla boşsun dese ve eve girse İmam-ı Azam’a göre 1 talak vaki olur. Şart cümlesinin sonunda getirilse 2 talak vaki olur. Şart cümlenin sonunda getirilirse sen Mekke de boşsun dese nerede olursa olsun derhal boş olur. Sen evde boşsun dese derhal boş olur. Hanefilerde talak herhangi bir mekâna tahsis edilmez. Mekke ye gittiğinde boşsun demek istemişse bu niyeti diyaneten geçerlidir. Mahkeme de geçerli değildir. O kalbe ait bir şey niyet etmiştir. Zahir de görülen ise kanun bunun aksidir. Mahkeme zahire hükmeder kişinin kalbinde olup olmayana değil Mekke’ye girdiğinde boşsun dese Mekke ye girmedikçe boş olmaz çünkü talakı girişine bağlamıştır.
Dakika 20:07
Yarın boşsun dese fecrin doğuşuyla boş olur. Günün sonunu kasettim dese diyaneten tasdik olunur mahkemece olunmaz. Tayin edilmeyen talak hanımın boştur 2 veya 3 hanımı olsa Hanefilere göre tayin hakkı kendisine aittir. Dünyanın kadınları boştur dese hanımı boş olmaz. Ama mahallenin apartmanının ve evin hanımları boştur dese hanımı kendi hanımı boş olur hanımlarım boştur dese hepsi boş olur. Kadın kocasına beni boşa dese o da yaptım dese 1 talakla boş olur. Kadın artır dese oda yaptım dese 1 başka talak verilmiş olur. Kadın beni boşa, beni boşa beni, boşa dese kocada cevabında 3 talak niyet etmese 1 talakla boş olur. Kadın arada ve edatı ve edatı kullansaydı 3 talak olurdu. Kadın kendimi boşadım dese kocada bunu geçerli saysa boş olur. Kadın kendimi bayin ettim kesinlikle uzaklaştırdım dese kocası da buna izin verse niyet etmişse boş olur. Malikilere göre kinayeli sözlerde talakın sayısı, Malikilere göre kinaye muhtemel kinaye ailene dön, git benden uzak ol gibi sözleri muhtemel kinayeli sözlerdir. Niyet bulunmadıkça talak lazım gelmez zahir kinaye, bayinsin kesin uzaksın Sarih sözün hükmü gibidir zahir kinaye 7 çeşittir iddetini say 1 talak icap eden lafız iddetini say sözüdür. Her halde 3 talep icap eden lafızlar, 3 talak icap eden lafızlar Arapçada yuların omzundadır omuzlarındadır zifaf olmuş kadın eğer 3’e niyet ederse 2’ ye niyet ederse niyet ettiğine vaki olur. Sen 1 talakı bayin ile boşsun sözü işte bu kabildendir. Zifaf olan zifaf olmayan hakkında 3 talak lazım gelen lafızlardır. Sen bana laşe veya kan veya murdar bir şey gibisin bana öyle haramsın seni ailene hibe ettim reddettim gibi benim senin üzerinde nikâh istemim yok, nikâh ismetim yok sen haramsın, sen bayisin, ben senden bayinim uzağım gibi sözler bu cümledendir. 3 talak lazım gelen lafızlar sana yol verdim sözüdür. Evet, kıymetli efendiler işte bunlar 3 talak lazım gelen sözler idi dikkat edilmesi gerekir zifafa girilen kadın hakkında 3 talak lazım gelen benim yüzüm senin yüzüne senin yüzün benim yüzüme haramdır sözler aramızda nikâh yok bu sözleriyle onu azarlamaya niyet etmişse bir şey lazım gelmez.
Dakika 25:06
Zifaf olsun veya olmasın 1 talak lazım gelen lafızlar, senden ayrıldım zifaf olan hakkında 1 talakı rici vaki olur. iddetini say senden ayrıldım 1 talak vaki olur. Geri kalan diğer zahir kinaye lafızlarıyla 3 talak vaki olur. İstisnayla getirilen talak, istisna getirirse sahih olur biri müstesna 3 talakla boşsun dese 2 talak vaki olur 2 si hariç 3 talak boşsun dese sadece 1 tane vaki olur. Kesinlikle sözü 3 talaktır olumlu cümleden istisna etmek varlığını reddetmek olumsuz cümleden istisna etmek varlığını ispat etmektir. Olumlu cümleden istisna etmek varlığını reddetmek olumsuz cümleden istisna etmek varlığını ispat etmektir. Fakihler istisnanın sahih olması için ara verilmemesini şart koşmuşlardır. Kulakları duymadan sadece kalbiyle niyet etmesi kâfi değildir. İstisnanın 3 hali vardır, azı çoktan istisna bu sahihtir 1 si hariç sen 3 talakla boşsun sözünde 2 talak vaki olur 2 si hariç 4 talakla boşsun sözünde 2 talak vermiş olur. Tamamını istisna etmek mesela 2 si hariç sen 2 talakla boşsun dese 2 talak olur 3. hariç 3 talakla boşsun dese 3 talak olur yine bir talak, bir talak, bir talak hariç 3 talak boşsun dese 3 olur. 2 si ve 1risi hariç 3 talakla boşsun dese 1 talak olur yarım talak hariç 3 talak boşsun dese 3 talak olur. Azdan çoğu istisna etmek 2 si hariç 3 talak la boşsun dese cumhura göre istisna sahihtir. Sadece 1 talak vaki olur. Ahmet Bin Hanbel istisna sahih değildir. Çünkü 2 yarısından fazladır. İstisnadan da istisna etmek sahihtir 2 si hariç bununda 1si hariç 3 talakla boşsun demek sahihtir ve 2 talak olur. Dine uygun olarak boşamanın şartları aceleye ve ihmale mani olmak aile bağlarını muhafaza etmek için yüce İslam bir takım şeri şartlar koyarak talakı kayıt altına almıştır. Boşama derin izler bırakır cevher heder olup gitmiştir dul yaşamak da şer masiyet fesada maruz kalmalar vardır. Şartlardan birisi bulunmazsa talak günahtır ve gazabı ilahiyi celbeler. Talak edilebilir bir ihtiyaçtan dolayı olmalıdır. Yani talaka bir ihtiyaç olması gerekir, yoksa rastgele talak verilmemesi gerekir. Temiz halinden münasebette bulunmadan olmalıdır. Birer, birer verilmeli birden fazla biranda verilmemelidir.
Dakika 30:04
Hanefi mezhebinde esas olan as olan talakta helal olmasıdır. Nikâhtan sonra henüz dokunmadan veya onlar için belli bir Mehir tayin etmeden kadınları boşarsanız bunda size günah yoktur buyuran ayet-i kerimeye istinat etmiştir Hanefi uleması. Her delillerinde olduğu gibi ey peygamber(a.s.v)kadınları boşamak istediğiniz zaman onları iddetleri içinde boşayın buyuruyor cenabı hak talak suresi ayet 1Peygamberimiz (a.s.v) Hz Hafızayı boşamış, sahabede bunu yapmıştır. Talak haram olsaydı buna teşebbüs etmezlerdi. Hanefilerin bu delillerine şu itirazlar gelmiştir. 1. ayet-i kerime zifaftan önce ve Mehir tespit edilmeden yapılan boşamanın mubah olduğunu beyan etmek için nazil olmuştur. Ayet-i kerime vaktini beyan için gelmiştir ki bu iddetin başlangıç vaktidir. Hafızayı annemizi boşamasına ve Ashab-ı kiramdan bazılarının hanımlarını boşamasına gelince, ihtiyaca binaen olduğu açıktır. Cumhuru ulema ise talakta as olan haram ve yasak olmasıdır. Ülfet ve muhabbeti kesme, yıkma fesada maruz kalma vardır. Evla olan bu hakkın hanımın kötü ahlaklı olması gibi, bir ihtiyaç halinde kullanılmasıdır. Yüce Allah (c.c) buyuruyor, eğer hanımlarınız size itaat ederlerse, artık onların aleyhine başka bir yol aramayın, buyuruyor Nisa suresi ayet 34.Yüce Allah’ın en çok gazabını celbeden helal talaktır buyuruyor Peygamberimiz. Herhangi bir kadın hiçbir sebep yok iken, kocasından kendisini boşamasını isterse cennetin kokusu o kadına haramdır. Kadının kocasından talak istemesinin şiddetle haram olduğuna bir delildir. Cennetin kokusunu duyamayan ebediyen ona giremeyecek demektir. İbn-i Abidin şöyle diyor. Talakta as olan haramlıktır. Mubah kılacak sebepler çıkarsa olursa helal Olur. Mubah olması da geçimsizliğin verdiği ıstıraptan kurtulma, sebep yoksa zaruret yok demektir. Boşamak ahmaklıktır, nankörlüktür, işkenceden başka bir şey değildir, diyor İbn-i Abidin son devrin en yüksek Hanefi âlimlerinden birisidir. Batıya İslam hukukunun geçmesinde de onun eserlerinin çok büyük etkisi vardır. Hanefi fıkhı bugün İbn-i Abidin diye onun kaleminden çıkmadır. Zaruret ve sebep olmadığı halde talak verilirse, fakihlerin ittifakı ile boşayan günahkârdır. Talakın kadının temiz halinde ve münasebette bulunmadan olması gerekli olduğu üzerinde de kıymetli âlimlerimizin ittifakını görüyoruz.
Dakika 35:00
Hayız veya nifas halinde iken veya temiz iken fakat münasebette bulunmaktan bulunduktan sonra boşasa cumhura göre bu şeran haramdır. Hanefilere göre de tahrimen mekruhtur. Buna bidat talak denilir. Malikiler sadece hayız ve nifas halindeki talaka haram, bunun dışındakilere mekruh dediler. Delilleri ise Abdullah Bin Ömer hanımını hayız halindeyken boşadı, söyleyin ona hanımına dönsün veya onu temiz halinde veya hamileyken boşasın buyurdu. Hayız halinde boşadı. Babası Ömer onu Hz. Peygambere anlattı, Peygamberimiz öfkelendi sonra dedi ki. Hanımına dönsün, sonra temizlenip hayız görüp tekrar temizleninceye kadar onu evde tutsun. Sonra, boşamak isterse ona el sürmeden münasebette bulunmadan boşasın. İşte bu Allah’ın emrettiği gibi iddettir. İşte bu iddet kadınların, Allah’ın içinde boşanmasını emrettiği iddettir, buyurdu sevgili peygamberimiz. Ey şanlı Peygamber buyuruyor Cenabı Hak, kadınları boşadığınızda onlar iddetleri içinde boşayınız. Talak suresi ayet 1yani temiz hallerinde boşayın diyor. İbn-i Abbas şöyle der, talak 4 türlüdür. İkisi helal, ikisi haramdır. Helal olanları temiz halde iken münasebette bulunmadan boşanması veya hamileliği kesinleşmiş halde boşamasıdır. Haram olanlar, hayız halinde veya münasebette bulunduktan sonra temiz halinde boşamak. Hamile olup olmadığı bilinemez, netice olarak da dört mezhebin hem fikir oldukları hayız halinde veya temiz iken, lakin münasebette bulunduktan sonra verilen talak, vaki olur. Abdullah hanımını bir talakla boşamıştı ve bu geçerli sayıldı. İmamiye, Zahirîye, Teymiye, İbn-i Kayyum hayız ve nifas halinde veya temiz iken münasebette bulunduktan sonra kişinin hanımını boşaması haramdır. Bidat olan bu talak geçerli olmaz. Delilleri şunlardır, Abdullah bin Ömer hanımını hayızlı iken boşadı, Abdullah Resulullah (s.a.v.)onu bana geri çevirdi ve bunu bir şey saymadı. Bu hadise şu itiraz yapılmıştır. Bu hadis illetlidir. Bunu bir şey saymadı sözü münkerdir. Ebu Zübeyir’den başkası bunu dememiştir. Manası sünnet üzere olmadığı için bunu doğru bir şey saymadı demektir. Hatta birde itiraz etti. Kim bizim yolumuz üzere olmayan bir iş yaparsa o iş reddedilir. İtiraz gelmiştir, rükünlerinden veya şartlarından birine muhalif olması sebebiyle, reddedilmiştir. Bunların hiç biri talakın ne hükmüdür, ne şartıdır. Bu talak şeran nehye dilmiştir. Kocada dine muhalif olan, bu talaka malik değildir. Buna da cevap verilmiştir. Vekilin talakına kıyas edilmesi, kıyas mahal farktır. Koca ise talakı ne başkası adına, nede Allah’u Teâlâ (c.c) adına vermez. Bizzat kendi adına verir.
Dakika 40:09
İşte görüyorsunuz kıymetli ve muhterem izleyenler, ulema ne kadar güzel inceliyor ve ehlisünnetin dışındakilerin görüşlerini de reddetmeyi ne güzel biliyor. Onları iddetleri içindeyken boşayın. Bir şeyi emretmek, onun zıttını nehy etmektir. Talak iki defadır, bundan sonrası ya iyilikle tutmak veya güzellikle salıvermektir. Allah’ın haram kıldığı şekilde salıvermekten, daha çirkin şey yoktur. Cumhurun görüşü tercih edilir, cumhur şunda da şunda da ittifak etmiş hem fikirdirler, hayızlı münasebette bulunduktan sonra boşarsa, dönmesi emredilir. Malikilere ve Hanefilere göre esas olan görüşe göre bu vaciptir. Malikiler ise hâkim hapsetmek, dövmek, dönmeye zorlamak gibi, hâkim kocaya rağmen, dönmüş sayar. Hanefilere göre hâkimin dönme kararı sahih değildir. Vacip olan şey tazil cezası vermektir. Şafi ve Hambeliler, dönüş müstehaptır, vacip değildir demişlerdir. İşte görüyorsunuz kıymetli izleyenler o kıymetli âlimlerin o kadar güzel çalıştığını o kadar güzel keşfettiklerini görüyoruz ki, her meseleyi enine, boyuna, her yönden inceleyip keşfettiklerini görüyoruz. Ve rahmetin yayıldığını, zengin bir ilmin ortaya çıktığını görüyoruz. Kıymetli izleyenler, talak ayrı, ayrı olmalıdır. Kıymetli âlimlerimiz mezhep âlimleri, fakihler sünnete uygun şer-i talakın ayrı, ayrı verilen talak olduğunda ittifak etmişlerdir. Talak iki defadır buyuruyor peygamber efendimiz, kişi bu üç talakı bir ağızda veya ayrı lafızlarla, fakat bir temizlik döneminde verirse bu talak Hanefi ve maliki ve diğer bazı âlimlere göre bidattir, haramdır. Şafi ve Hambeliler, haram olmaz mekruhta değildir, Ebu Sevir ve Davud’u Zahiriye göre bu kişi sadece hayırlı ve faziletli olanı terk etmiş olur, dediler. Evet, burada naslara ve delillere baktığımız zaman, Hanefilerin ve Malikilerin delillerinin daha güçlü olduğunu görüyoruz. Hadis-i şerifte 1.görüş teyit etmektir. Yani bir ağızdan üç talakla boşadığı haber verildi. Peygamberimiz öfke ile ayağa kalktı ve şöyle dedi, ben henüz aranızdan ayrılmadan Allah’ın kitabıyla oynuyor musunuz? Birisi ayağa kalktı ve ya Resul Allah onu öldüreyim mi? dedi. Talakta aslı olan haram olmasıdır.
Dakika 45:00
Nefret etmesi ve benzeri sebeplerden dolayı zaruret olduğu için istisnai olarak mubah kılınmıştır yani buda yine Hanefilerin ve Malikilerin haklı olduğunu daha haklı olduğunu gösterir bir kelime ile 3 talak vererek boşasa günahkâr olur bir ceza ile cezalandırılır. 4 mezhebe göre 3 talak vaki olur evet kıymetliler 1 lafızda 3 talak konusunda bütün 4 mezhep âlemleri ve cumhura göre 3 talak vaki olur. Hz. Ömer, Osman, Ali, İbni Ömer, İbni Abbas, Mesut, Ebu Hureyre bu görüşte olan sahabelerindendir. tabinin çoğundan nakledilen görüş de budur Hanefi ve Malikilere göre sünnete uygun değildir sünnet, sünnet üzere boşama hanımını hanımı 1 talakla boşayıp iddeti geçinceye kadar beklemesi şeklindedir. Şia da İmamiye göre hiç bir şey vaki olmaz Zeydi’ye zahirelerden bazıları İbni İshak, İbni Teymiye İbni kayıma göre 1 talak vaki olur. 3 sözünün burada bir teshiri olmaz diyorlar. Riyad da toplanan fetva konusu bu son görüşü kabul etmemiş bir lafızla verilen 3 talakın 3 talak olacak görüşünün çoğunluğu tasdikiyle tercih etmişlerdir. Delilleri imameyn ’in delilleri hiçbir şey vaki diyen imamiyyenin delilleri bu deliller hayız halinde talak vaki olmadığını söyleyenlerin delillerinin aynısıdır ve bu meşru değil gayri meşrudur. Bunların ortaya sürdüğü deliller sonrası ya iyilikle tutmak veya güzellikle bırakmak. 1 talak vaki olur diyen Zeydi’ye, İbni Teymiye, ibni Kayyımın delilleri talak 2 defadır ona 3.talakıda verirse hanımı kendisine başka bir koca ile nikâhlanmadıkça helal olmaz. Meşru olan boşama talakı teker, teker vermektir. 2 defadır buyurmuştur cenabı hak şimdi de bir defa da verilmesi meşru değildir 3 sözü ile boşayan bir talakla boşamış demektir. Buna da cevap verilmiş çünkü İbni Teymiye’nin bu görüşleri de hiç kabul edilmemiştir. Cevap sünnette beyan etmiştir ki 3 talâk 3 olarak vaki olur. İbni Ömer ya Resulullah hanımı 3 talakla boşasaydım ne buyururdunuz? Tekrar ona dönmek bana helal olur muydu? Diye sorunca şanlı Peygamber (a.s.v)hayır senden tamamen ayrılmış olurdu ve buda yani 3 talak günah olurdu buyurmuştur. Şimdi bu hadis-i şerife diğer bütün ulema istinad ediyorlar yine diğer delilleri cevapları ise ibni Abbas Resulullah zamanında Hz. Ebu Bekir’in hilafetinde ve Hz. Ömer’in hilafetinin ilk 2 senesinde ve 3 talak 1 talak sayılırdı sonra Hz. Ömer geçerli saydı diye bir rivayet var.
Dakika 50:20
Hz. Ömer bunu maslahat ve siyaseti şeriyye babından geçerli saydı, buna da şöyle cevap verildi bu söz sen boşsun, boşsun, boşsun halinde 3 talak olur manasındadır eğer bunu teğkik niyetiyle söylerse 1 talak vaki olur tekerrür niyetiyle söylerse 3 talak vermiş olur. Hz. Ömer zamanında durumun değiştiğini 1 lafızla 3 talak vermenin yayıldığını insanlar daha evvel teenniyle davrandıkları bir meselede acelecilik yapmaya başladılar sözü ile de buna işaret ediyordu bu hüküm yani 3 sayılması ancak dünyada o kişiye uygulanacak hükümlerde böyledir. Allah ile kendisi arasında herkes niyetine göre muamele görür örfün ve halkın durumunun değişmesi sebebiyle hüküm değişir esasına dayanır doğrusu bu hadis hakkında biraz da daha düşünmek lazımdır. İbni Abbas’ın rivayetinde Rükane hanımını bir celsede 3 talakla boşadı sonra buna çok üzüldü Hz. Peygamber (a.s.v) ona nasıl boşadın? Diye sordu oda 1 celsede 3 talakla diye cevap verdi Peygamberimiz. (a.s.v) ona bu sadece 1 tane sayılır dön hanımına buyurdu bu hadise şu şekilde itirazla bulunulmuştur bu hadis-i şerife de bu hadisin senedinde Muhammed Bin İshak vardır ibni Abbas’ın rivayet ettiği bu hadisle kendi fetvası çelişmektedir. ibni Abbas 3 lafızla boşamanın hükmünü soranlara 3 talakla vaki olur diye fetva verirdi. Kesin sözünü 3 manasında almış olmaları da mümkündür. 3 talak vaki olur diyen cumhurun delileri kitap, sünnet icma ve sahabe kabri ile kıyastan gelir getirdiler. İşte görüyorsunuz şu ulemanın güzel çalışmasına bakın bütün zayıf delilleri güçlü delillerle ne yapıyorlar ortaya karşısına güçlü delilleri koyuyorlar zayıflara talak 2 defadır sonrası ya iyilikle tutmak veya özellikle serbest bırakmaktır. Bakara suresi ayet 229 ayetidir bu haram olmakla beraber 3 talakın bir arada vaki olacağını gösterir. Talak 2 defadır daha sonra o kadın bir başka koca ile evlenmedikçe o kocaya helal olmaz. Sözü 2 talaktan sonra 3.verirse kocasına haram olduğuna delalet etmektedir onları iddete başlayabilecekleri vakitte boşayın talak suresi ayet 1 bunlar Allah’ın koyduğu sınırlardır kim bu sınırları çiğnerse muhakkak kendine zulüm etmiştir. Boşananların örfe göre meta eşya hakları vardır. Ayetlerin zahiri 1 veya 2 veya 3 talak vermek arasında fark olmadığına delalet etmektedirler. Cevap verdiler umumi olanları 1 den fazla talakın vaki olmayacağına delalet eden delillerle tahsis edilmiş mutlak olanları da yine bu delillerle taklit edilmiştir.
Dakika 55:14
Sünnetten delilleri karı koca lian’ı bitirdikleri zaman Üveymir ya Resul Allah onun hakkında yalan söyledim dedi ve daha Resulullah (a.s.v) ona emretmeden hanımını 3 talakla boşadı. Hz. Peygamberin onun bu hareketini reddettiği nakledilmemiştir. Buna da şöyle cevap verildi talaklar lian’dan sonra olduğu hanımı zaten ayrılmış olduğu için mahalline ulaşmamıştır. Ben henüz aranızdan ayrılmadan Allah’ın kitabıyla oynuyor musunuz kelimesi öfkelenmesi bu talakı verenin asi olduğunu bu hadis bir lafızla 3 talakın 3 sayıldığına ve talak verenin buna uyması lazım geldiğine delalet eder. Buna da cevap hadis Mürsel’dir bu itiraz kabul edilmez çünkü sahabenin Mürsel’i makbuldür. İşte görüyorsunuz kıymetli dinleyenler Rükane hanımı Süheyme’yi kesin kaydı ile boşamıştı. Peygamber efendimize bildirdi (a.s.v)vallahi sadece 1 talak vermek istemiştim dedi. Peygamberimiz (a.s.v) Vallahi sadece 1 talak vermek istemiştin öyle mi? dedi Rükane de vallahi sadece 1 talak vermek istemiştim deyince Peygamberimiz (a.s.v)hanımını Rükane ’ye geri gönderdi. 3 sayılacağına dair en açık delillerden biridir kesin sözü itiraz yapıldı. Ahmet bin Hambeli bu hadisin zayıf bütün senetlerine zayıf demiştir bu hali de zayıf sayılmıştır Rükane hanımı kesin sözüyle boşamıştı 3 lafsı ile değil yine dedem hanımını bin talakla boşadı. Ubade anlatıyor bunu ben hemen Resulullah’a gidip durumu anlattım sevgili Peygamberimiz (a.s.v) deden Allah’tan korkmamış talakın 3 ü onun hakkıdır. 997 si ise zulümdür hakka tecavüzdür isterse Allah Azad eder isterse affeder buyurdu ravisi zayıftır ayrıca Ubade’nin babası İslam’a yetişemedi dedesi nasıl yetişsin diye cevap verildi. icma delilleri, selef uleması bin lafızla söylenen 3 talakın 3 sayılacağı üzerine de ittifak etti. Ebu Bekir Er Razi El Bacı ibni Arabi ibni Recep bu icmai nakledenlerdendir böyle bir icma sabit olmamıştır. Zira burada Davud İbni Abbas’ın 3 ü bir saydığını rivayet etmiştir. Tavus ve ata şöyle dediler kişi zifaftan önce hanımını 3 talakla boşasa bu 1 talaktır. Sahabeden delilleri, sahabenin 1 çoğundan 3 talakı 3 talak olarak verdikleri nakledilir şu hadis-e göre 3 talakla boşamıştı. ibni Abbas’ın yanındaydım diyor bunu da mücahit diyor.
Dakika 1:00:00
Kim Allah’tan korkarsa Allah ona bir çıkış yolu gösterir. Sen Allah’tan korkmamışsın rabbine asi oldun hanımın senden kesin olarak ayrıldı. İmamı malik şu hadiste şu hadise Birisi ibni mesuda geldi ve ben hanımını 8 talakla boşadım dedi hanımın senden ayrılmıştır dediler dedi adam aynen dedikleri gibidir. Dedi yine başka haberde birisi Osman Bin Affan’a geldi ve ben hanımımı 100 talakla boşadım dedi Hz. Osman 3 onu sana haram kılmıştır. 97 ise zulümdür. Dedi peygamberimiz öyle demişti daha önce başkasına birisi Hz. Ali’ye gelip ben hanımı 1 talakla boşadım dedi oda 3 ile hanımın senden kesin ayrılmıştır dedi. Evet, 3 talakın 3 sayılmasına dair cumhurun delili çok açıktır. Bunu da Kurtubi söylüyor. 3 talakın ayrı ayrı olmasıyla beraber bulma olması arasında bir fark yoktur. Talakın sayısı 3 tür tehdit yoktur. Nikâh peyderpey izalesi sahih olan bir mülk olduğuna göre bunu diyen mülkler gibi top yüce izalesi de sahihtir. Bunu İbni Kudame söylüyor. Bana göre cumhurun görüşü tercih edilmelidir diyor bugünkü kıymetli ilimden nasibini almış değerli şahsiyetler. Hanımını bir defada 3 talakla boşarsa 3 talak vaki olur. Hâkim zayıf bir görüşü tercih ederse o en kuvvetli hüküm olmuş sayılır. Takva ve ihtiyatın azaldığı bir zamandayız buna dikkat edin. Son devirde ülkemizde yetişmiş en büyük fukahadan olan Ömer Nasuhi bilmem efendi husus ulamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye kamusunda diyor ki bir kimse zevcesine sen 3 talak boşsun dese bununla 3 talak daha tahakkuk eder. Bu mesele 4 mezhep imamına ve diğer pek çok müçtehitlere göre böyledir. Bun aykırı olan sözler şaz yani fıkıh kaideleri dışında illetti itibar edilmeyecek sözler olarak görülmüştür. Yine bu konuda Osmanlı devletinin son devresinde yetişen büyük allamelerden Muhammed Zahit El Kevser’i merhumda El İfşak Âlâ Ahkâmil Talak adıyla delilleriyle mufassal bir eser kaleme almıştır. İbni Hüma’m merhumun Fethu’l Kadirin de mesele izah edilmiştir. Evet, kıymetliler talakta vekâlet ve havale koca talaka malik olduğu gibi vekil yapma hakkına da sahiptir. Talakı hanıma havale etmek icma ile caizdir.
Dakika 1:05:01
Ey şanlı Peygamber a.s.v hanımlarına deki eğer dünya hayatını ve zihniyetini istiyorsanız gelin size muta vereyim sizi güzel bir şekilde serbest bırakayım ahşap suresi 28 de cenabı hak buyuruyor. Böyle buyuruyor Peygamberimiz hanımlarını muhayyer bıraktı. Talakta vekâlet, kıymetli efendiler onunla dersimiz inşallah devam edecektir. Kıymetli izleyenler talaka vekâlet konusunda Hanefi uleması ya havaledir ya vekâlettir. Demişler veya Risalet’tir demiş Hanefi uleması. Vekâlet başkasını kendi yerine koymasıdır. Birisine seni vekil tayin ettim demesi gibi. Müvekkilinin hanımına sen boşsun dese talak vaki olur. Müvekkilinin hanıma sen boşsun dese talak vaki olur. Havale talak hakkını hanımına vermek veya birisine yabancı birinin iradesine bırakmaktır. Buda havaledir. Risalet konusunda da kocanın uzakta bulunan hanımına talakını birisi vasıtasıyla göndermesidir. Elçi mesele olduğu gibi tebliğ eder ve talak vaki olur. Elçi gönderenin ağzıyla konuşan ve onun sözünü aynen nakleden birisidir. Havale lafızları şunlardır. İşi eline vermek seçimi ona bırakmak işi elinde olmak hanımına boşama işi senin elindedir demesi. Talak işi 2 şartla kadının elinde olur. Kocanın boşamak niyeti olması kadının işi de kendi elinde olduğu bilmesi de şarttır. İş senin elindedir sözüyle koca 3 talak niyet ederse bu niyeti sahihi olur. Tercih et sözüyle 3 talak niyeti sahihi olmaz. Bak kelimeden kelimeye fark var tercih et sözünde ise mutlaka kendi sözü zikredilmemiştir. İradeye bırakmak istersen sen boşsun demesidir. Her biri talakı kadına temliktir her biri. Talak rici’dir dönüşü mümkündür. Tercih et de ise bayindir dönüşü yoktur. Burada talak sarihtir. Burada ise kinayedir. Kendini boşa Hanefilere göre temliktir. Sadece söylendiği meclis için geçerlidir. Evet, kıymetli efendiler maliki uleması tevkil Tâhir ve temlik, tevkil, talak verme hakkını başkasına devretmesidir. Temlik kocanın talak hakkını hanımının mülküne vermesidir. Senin işini veya talakını senin eline verdim gibi. Kadını bir veya birden fazlasını kullanma hakkını vardır. Tahhir hanımını serbest bırakmasıdır ya beni ya kendi nefsini tercih et demesi tahhirdir. Kadının yapma hakkı vardır.
Dakika 1:10:00
Ayrılmayı tercih ederse talakı 3 talak olur. Şafiler imamı şafinin mezhebi cedidine göre onu temlik etmektir derhal kendisini boşaması şarttır. Dönüşü mümkün olmaz benden uzak ol kendini tercih et gibi kendini boşa koca talaka niyet eder hanımda kendimi boşadım derse talak vaki olur. 3 te talaka niyet etse 3 talak vaki olur. 3 e niyet etmemiş olsalar esah bir talak vaki olur. Kendini 3 talakla boşa dese de hanımı da kendini 1 talakla boşadım dese aksine kendini 1 talakla boşa dese hanımı da üçledim yani kendimi 3 talakla boşadım dese 1 talak vaki olur. Hambelilere göre vekil etmesi sahihtir. Kadının kendini boşaması sahihtir. Vekil birden fazla talak veremez. Birden fazla boşama yetkisini ona bırakmışsa boşayabilir. 3 talak için onu vekil etse oda bir talak verse 1 vaki olur. Vekâlet veren vekili serbest bıraksa 3 talaktan istediğin kadarını ver dese 2 veya daha azını verebilir. 2 den fazla talak seçme hakkı yoktur. Hükümde kalbindekine değil dil ile söylenene tereddüt eder başka birinin isteğine bıraksa hüküm yine aynıdır. Tercih et şart değildir hıyari meclis gibi efendim o mecliste meclis te kayıtlıdır. Talak vekâletinin hükmü Hanefi ulemasına göre talak vekili vekâlet vermenin sözüyle amel etmekle mükelleftir. Vekâletten alabilir müvekkil adına konuşan birisidir. Malikiler müvekkil vekili azledemez senin üzerine evlenirsem sen bilirsin demişse azledemez. Hanefi uleması havaleyi fes edemez talakı hanıma temlik etti kim bir şeyi başkasına temlik ederse velayeti bitmiştir. Talik yemindir. Her ne zaman istersen iş senin elindedir boşama işi her zaman kadının elinde olur bunu dedikten sonra her defasında bir talak vererek kendini boşayabilir bir celsede sadece bir talak hakkına sahip olur havale etmesi her celsede bir defa olması gerektirir. Bunlarda birer birer Hanefi ulemasının keşfi ve hükmüdür. Kadın kocasından havalenin zamanı ve kadın açısından havalenin zamanı konusunda hıyari muhayyere havale mutlak ise havaleyi öğrendiği meclis ile sınırlıdır. Temlik o meclis ile sınırlıdır. Meclis değişse kadının hakkı düşer. Şafi ve Hambeliler Hanefilerle aynı görüştedirler. Asabı ikram muhayyere ye mecliste kaldığı müddetçe tercih hakkı tanımışlardır.
Dakika 1:15:02
Malikilere göre havale ne zaman istersen kendini boşa veya iş senin elindedir. İster o mecliste ister diğer meclislerde olsun hüküm aynıdır. Bir defa boşama hakkına sahip olur. Bir defa kendini boşayınca havale biter istediğin zaman ne zaman istersen sözleri tekrar ifade etmez her ne zaman dese 3 talaka kadar boşama hakkı olur. Küllema fiillerin tekrarını gerektirir. Yine sayısı ve cinsi konusunda havalenin Hanefi uleması her ne zaman istersen boşa sözüyle kadın bir defada 3 talak verme hakkına sahip olamaz. Hanefiler böyle dediler küllema her ne zaman sözü fiillerin tekerrünü gerektirir. 3 talakı bir anda vermekte ise tekrar yoktur. Hanefilere göre zaman küllema sözüyle bir hiçbir zaman talak vaki olmaz. Ebu Yusuf ve Muhammed’e göre bir talak vaki olur. Koca hanımına mehil senin elindedir derken 3 talaka niyet etse 3 talakla boşasa 3 olur. Niyeti sahihtir 2 ye niyet etmişse bu Züfer hariç diğer Hanefi fakihlerine göre bir talak olur. Havale sarih talak ifadesiyle yapılmışsa talak rici olur. Kendini boşa dese oda boşadım dese talak rici olur. Bir talak vermede iş senin elindedir veya bir talakla kendini tercih et dese tercih etse bir rici talak vaki olur. Beynuna talak ifade eden söz sarih ise ile söylenirse talak rici olur. İşin senin elindedir tercih et dese kendimi tercih ettim veya kendimi boşadım dese talak bayin olarak ve bir tane vaki olur. Bayin talak ile kendine hürriyetine sahip olur. Malikiler havale tercih ile ise talak 3 talaktır. Havale temlik şeklinde ise vaki olan talak yine 3 olur. Havale Tahhir şeklinde ise hanımın 3 talak verdiği takdirde kocanın buna itiraz hakkı olmaz. Havale temlik şeklinde ise koca itiraz edebilir ben bir talak kastetmiştim diye iddia edebilir. Yemin edebilirse bu iddiası kabul edilebilir. Havalenin başlaması konusunda Hanefi uleması havale nikâh akdinin yapılmasından itibaren veya daha sonra yapılabilir. Talak benim elimde olmak şartıyla boşama hakkı bende olmak şartıyla seninle nikâhlandım deyip erkeğinde bunu kabul etmesi gibi havaleyle beraber kocanın talaktaki hakkı nedir. Havale Hanefilere göre temlik olmakla beraber kocanın talak verme hakkı vardır. Vekâletle havale arasındaki fark Hanefilere göre havale ondan dönmez vekâlette ise vekil dönebilir. Havalede isteğine göre hareket eder koca bu hakkı ona temlik etmiştir. Vekil vekâlet verenin bir mümessili onun adına yapan birisidir. Mutlak havale, havale meclisi ile sınırlıdır.
Dakika 1:20:02
Vekâlet mutlak ise daha sonrada boşayabilir. Havale batıl olmaz vekâlette ise batıl olur. Talak çeşitleri ve bunların hükümleri sarih bir sarih ve kinaye diye kısımlara ayrıldığını görüyoruz. Rici ve bain Sünni ve bid’i diye de ayrıldıklarını görüyoruz. Müneccez veya muaccel muallak ve istikbali zafi etme diye kısımlara ayrılır. Sünnet ve bidat olması açısından Sünni ve bid’i talak Sünni talak dinin izin verdiği bid’i talak ta men ettiği talaktır. Bidatin asıl manası ona yeni bir şey ilave etmektir. Yani bir şey tamam olduktan sonra bir şey ilave ediliyorsa o bidattir. Ey şanlı peygamber kadınlarınızı boşadığınız zaman onları iddet bekleyebilecekleri bir zamanda boşayın. Bu talak suresi ayet 1. temiz hallerinde münasebette bulunmadan boşayın demektir dediler. Bunu diyenler İbni Abbas İbni Mesut gibi zatı muhteremler Radıyallahu anhüm ve erdahüm ecmain şimdi ibni Ömer hanımını hayız halinde boşadığı zaman Peygamber efendimiz Ömer’e ona, emret hanımına dönsün hayızdan temizleninceye kadar onu evde tutsun sora tekrar hayız görüp tekrar temizlenince isterse ona dokunmadan temiz olarak boşasın buyurmuştur. Hanefiler talakı Ahsen talakı hasen ve talakı biti diye ayırdıklarını görüyoruz talakı ahsen temiz iken münasebette bulunmadan bir talakla boşayıp iddeti bitinceye kadar ikinci bir talak vermeden beklemesidir. Ashabı kiram bunu tercih ediyorlardı daha az pişmanlık getiren ve kadına daha az zarar veren bir boşama şeklidir bu talakı hasen buda sünnete uygun olan talaktır. 3 talakı 3 temizlik halinde ve her temizlikte 1 talak olacak şekilde vermesidir. İbni Ömer hadisindeki efendimizin emri bunu gerektirir. Talakı 2 veya 3 talakı bir kelime de vermesi veya 3 talakı bir temizlikte vermesidir. Talakta as olan yasak olmasıdır. Ribah olması zaruret duyulduğu içindir. Bidatı işlerse talak vaki olur. Günahkâr olur bu talakta tahrimen mekruh olur. Bu talak Cuma günü ezan vaktinde yapılan alışverişe ve gasp giren arsa üzerinde kılınan namaza benzer. Alışveriş ve namaz sahihtir. Fakat mekruhtur birden fazla talak vermekte böyledir. Bu buna çünkü buna zaruret yoktur hayız ve nifas halinde boşanan kadına dönmek bunun içindir isyanı kaldırmak emret ona hanımına dönsün peygamber buyruğu bunun içindir. 3 ayda 3 talak olur hamile kadının münasebetten sonra boşanması caizdir. Sünnet ve bidat talakın lafızları sen sünnet üzere boşsun kadının her temizliğinde bir talak vaki olur. Sen bidat üzere veya zulüm talakı ile veya isyan talakı ile boşsun sözle gibi sözler bidat talakın sözleridir.
Dakika 1:25:08
3 talaka niyet ederse 3 olur. Hayız halinde boşamak bidattir. Malikilere göre sünnet talak temizlenmiş olmalıdır kadın hayız ve nifas da münasebette bulunmaması gerekir talak bir tane olmalıdır iddeti bitinceye kadar kocasının 2. Bir talak vermemesi lazımdır. 2. Talak verirse bu bidat talak olur. Bu bidat olur yani bid’i talak ilk iki şart mezheplerin ittifak ettiği şartlardır. Şafiler 3 talakı birden vermek caizdir demişler. Hanefiler zifaf vaki olmuş hanımını 3 temizlikten 3 talakla boşaması caizdir demişler. Talakı bidia’ya haram ya mekruh olur. Hayız ve nifas halinde boşamak haram 3 talakla boşaması ise mekruhtur. Hayız halinde hanımının boşayan kişi rici ise hanımın a dönmesi için icbar edilir. Hapis cezası ile tehdit edilir. Hapsedilir dayakla tehdit edilir, dövülür hâkim senin adına ben döndüm diyerek döner. Şafiler bu konuda Sünni bid’i ve Sünni ne, Sünni ne bid’i olmayan talak olarak kısımlara ayırdılar. Sünni talak şeran müstehap olan talaktır. 3 talakı bir temizlikte vermesi caizdir haram değildir demiş şafiler. 3 talak şafi ve Hambeliler göre sünnet üzere talaktır. Maliki ve Hanefilere göre bidattir haramdır. Bidat talaka gelince hayız halinde boşamaktır. Onları iddetleri içinde boşayın buyuruyor cenabı hak talak suresi ayet 1 hayızlı iken boşayan ibni Ömer dönmesi için emredilmesi de bunun haramlığını teyit etmektedir. Maliki ve başta Hanefiler olmak üzere bunlar hariç bidat talak ile boşanan kadına dönmek sünnettir. Diğer mezheplere göre, hayız halinde sen bidat talakı ile boşsun derhal talak vaki olur. Sünnet üzere boşsun dese temizlik hali başladığı zaman vaki olur. Evet, kıymetli ve muhterem izleyenler iddet bitince rici talak bayin olur. Beynuneti Sura ve Beynuneti Kübra olmak üzere çeşitleri vardır. İddet Beynuneti Sura yeni bir nikâhla ve Mehir tespit ederek dönebileceği talaktır. Beynuneti Kübra 3 talakla boşadıktan sonra olur ki başka bir kocayla evlendikten sonraki onunla evlenebilir. Rici veya bayindir hangi boşamalar rici veya bayindir Hanefiler her talak rici’dir dönüşü vardır. Zifaftan önceki talak bir mal karşılığı verilen talak şiddet kuvvet kesin ayrılık veya haramlık ifade eden lafızlarla verilen kinayi talak ve 3’ü tamamlayan talak rici değildir. Fiili zifaftan sonra boş lafzı ile sarih ifade ile verilen talak rici’dir. Sen boşsun boş ol seni boşadım gibi ama sen talaksın iyice boşsun dese niyet etmemişse bir rici talak vaki olur
Dakika 1:30:06
Üçe niyet etmişse 3 olur sen 4 mezhebe göre boşsun sen hiçbir âlimin hâkimin geri döndüremeyeceği şekilde boşsun dese talak rici’dir. Talak üzerine borç olsun bana haram olsun talak vermem lazım bana haram olması lazım gibi sözlerdir. Örfte bu sözlerle talak niyetsiz vaki olur. İddetini bekle rahmin temiz olup olmadığını araştır gibi kinayi talak ile her koca bir rici talak niyet ederse o vaki olur. İla nafaka temin edememesi gibi sebeplerde mahkeme tarafından yapılan boşamalarda rici’dir. Rici olduğuna delalet eden 2 ayeti kerime vardır. Talak 2 defadır sonrası ya iyilikle tutmak veya güzellikle salıvermektir Bakara suresi ayet 229 boşanmış kadınlar 3 kuru beklesinler kocaları barışmak istedikleri takdirde o müddet zarfında onları geri almaya herkesten daha çok hak sahibidirler. Buda Bakara suresi 228. ayeti kerime her 2 ayette kadın iddet halinde olduğu müddetçe dönüşünü mümkün olduğuna delalet eder. 3 talak zifaftan önce verilmiş talak bir mal karşılığı verilen talak ki buna hul denmektedir. Zararın defi için yapılan talak ve şiddet ve kesin ayrılığı ifade eden talaktır.
Dakika 1:33:24