161- Amelde Fıkhı Ekber Ders 161

AMELDE FIKHI EKBER DERS 161

Kıymetli İzleyenlerimiz; dersimiz bayin talak hakkındadır. Beynuneti Sura fiili zifaftan önce veya Halveti Sahiha’dan sonra verilen talaktır bu ve Hanefi ulemasının keşifleriyle dersimiz devam ediyor. Beynuneti sura fiili zifaftan sonra veya Halveti Sahiha’dan sonra verilen talakın ismidir.  iddet vacip olmaz bununla ve bu boşama dönüş kabul etmez. Buna delil şu ayeti kerimedir ey iman edenler, mümin kadınları nikâhlayıp sonra onlara henüz dokunmadan boşarsanız, onlara sonra iddet bekletmeniz gerekmez. Ashab suresi 49.ayeti kerime iddet lazım gelmeyince, dönüş de mümkün olmaz. Dönüş ancak iddet içinde olur, o halde bu talak bayin olur rici olmaz. Bir halveti Sahiha’dan sonra tabi cinsi temas olmayan verilen talak bayin olur. Şiddet, kuvvet ve kesin ayrılmayı ifade eden, sözlerle verilen kinayi talak da bayindir niyet etmişse bayindir iddetini bekle hamile olup olmadığını araştır gibi sözlerle bir talakı bayin vaki olur.3 e niyet ederse 3 olur beynunet 2 çeşittir, muallaza, ağırlaştırılmıştır olandır.  Bu 3 talaktır diğeri de muhaffefedir ki Oda 1 talaktır hangisine niyet ederse o vaki olur sen şiddetli veya kuvvetli veya uzun geniş 1 talakla boşsun maksat şiddet ve kuvvettir sen haramsın veya bana haramsın gibi sözler örf de sarih talakı rici vaki olur hul de bayindir. Hanefi uleması bir mal karşılığı boşamak demektir bu talak bayin olur nafaka temin edememesi veya ila sebebiyle değil de kocadaki bir özür huzursuzluk kaybolma hapse düşme gibi sebeplerle hâkimin boşaması da bayin talaktır. Buradaki mesele zararı def etmektir beynuneti Kübra talakın 3 olması beynuneti Kübra’dır. İster ayrı, ayrı vererek 3 tamamlasın isterse 3 sözünü sözle veya işaretle olsun sen 3 talakla boşsun demesi veya sen boşsun deyip 3 parmağıyla işaret etmesi gibi ister bir mecliste veya çeşitli meclislerde talakı 3 defa tekrar etsin.

Dakika 5:01

Talakı beynuneti Kübra olur boşsun, boşsun, boşsun demesi halinde 3 talak vaki olur 1 talak boşsunlar ’la birinciyi tekit etmek istemişse o zaman 1 talak vaki olur işaret söz hükmündedir işaretsiz söz yerine geçtiğine örf ve naslarda delildir.  Peygamber efendimiz, ay şu kadardır şu kadardır derken bütün parmaklarıyla işaret etmesidir. Ayın 30 gün olduğunun beyanıdır ay şu kadardır, şu kadardır diyerek başparmağını kapattı buda ayın 29 gün olduğunun beyanıydı.  Şimdi Maliki uleması ise 4 yerde talak bayin olur zifaftan evvel verilen talak hul talakı 3 talak ve mubarae talakı mübarae halkın başım boşama işini kadının kendisine bırakmasıdır ilk 3 ü üzerinde âlemlerin ittifakı vardır. Hanefilerde zaten böyle söylemişlerdi şafi ve Hambelilerin görüşü mubarae enin dışında Malikilerle aynıdır her talak rici’dir ancak zifaftan önce hul ’de olduğu gibi 3 talak ve 3 sayısı ile bir anda verilen talak rici değildir. Hanefi ulemasının dışında Cumhuru Ulema kinayeli lafızlarla verilen talaklar bain talaka niyet etmiş dahi olsa sadece rici olur dediler sarihten daha zayıf olan kinayeli lafızların haliyle rici olması lazım gelir. Talak niyetten etkilenmeyen şerri bir ıstılahtır.  Kinayeli lafızlarla bayin talakı kastetmek şerri manayı değiştirmek demek olur rici ve bayin talak hakkında iddet nafakasının vacip olması, çocuğun nesebi nesebinin başka bir koca ile evlenirse talakların hepsini silmesi gibi.  Bunlar rici ve bayin talakın hükümlerindendir.  Bunlar rici talakın hükmü talak sayısı eksiktir 2 talak hakkı kalır 2. bir talak daha verse geriye 1 talak hakkı kalır. iddetin bitmesiyle aile bağının sona ermesi, iddet içinde dönüş imkânı olması, iddet bitince hanımının izniyle ona dönebilir.  rici talakla boşanan kadın boşayanın hanımıdır 2. bir talak verebilir, zihar yapabilir, ila ve lian yapabilir, ittifakla biri diğerine bariz olur.  hul yapsa Hanefi ve Hambelilere göre hulul sahihtir. İmam-ı şafiye göre iddet esnasında hul yapmak sahih olmaz şafiler indinde istim tanın faydalanmanın haram olması Malikilerde rici talakla boşanmış olan kadınla münasebette bulunmak şehvetle olmasa dahi bakmak istimta haramdır demişlerdir.

Dakika 10:10

Nikâh istimta’yı haram kılıyorsa talak da onu haram kılar demişlerdir.  Hanefi ve Hambelilere göre rici talak münasebeti haram kılmaz bu ona mubahtır. Halvette kalması tenzihen mekruhtur Hanefilerin rici talak hanım iddet içinde oldukça mülkiyeti nede helalliği ortadan kaldırmaz evlilik haklarının kendisine helal olmasıdır. Bain talakın hükmü bu anlatılanlar rici talakın hükmü idi bayin talak Beynuneti sura nikâh mülkiyetinin kakması helalliğin devam etmesi istimta halvet ve kesin olarak haram olur.  Yeni bir nikâh akdi ile hanımına dönebilir.  Talak sayısının eksilmesi mehrin talak verildiği an derhal ödeme zammının gelmesi,  yine birbirine varis olmaması, karı kocadan birbirine varis olmaması, biri iddet esnasında ölse diğeri ona varis olamaz talak ölüm hastalığında verir ancak bu talak mirastan mahrum etme niyeti olduğu anlaşılırsa karısı ona varis kılınır.  Malikilerde iddetten sonrada ölse kocasına varis olur işte firar talakı budur dediler.  Hanefilere göre iddet esnasında sarih talak bayinden bayin talak da sarihten sayılır dediler Beynuneti Kübra mülkiyeti hem de helalliği ortadan kaldırır.  Evet, kıymetliler iddet ve onunla ilgili diğer hükümlerin dışında aile hayatına ait hiçbir iz kalmaz Mehri Müecceli ödeme zamanı gelir varis olamazlar.  Şafiler bu konuda kadın kocasına varis yapılır kocasına haram olur başka bir kocayla evlenip gerçek zifaftan sonra talak veya ölüm ile ondan ayrılık iddetini bitirmedikçe ona helal olmaz. Beynuneti Kübra’dan sonra kıymetli âlimlerimizin ittifakıyla bir talak için mahal kalmaz yani başka bir talak için bir mahal kalmaz.  Başka bir koca ile evlenip ayrılmadıkça ilk kocasına dönmesi de mümkün olmaz. Talakın Müneccez muallak ve muazzez diye kısımlara bakınca talakın Müneccez veya muaccel sen boşsun seni boşadım bunun hükmü talakın derhal vaki olup neticelerinin tereddüt etmesidir. Talakı muz af yarın boşsun veya filan ayın filan senenin başında boşsun demesi gibi bunun hükmü o zamanın ilk ilimi gelince derhal boş olmasıdır yine yarın boşsun dese doğduğu günün ilk cüzünde talak vaki olur. Yarın dediği zaman yani sabahın fecrinin doğduğu günün ilk cüzünde talak vaki olur bir gün geçip gece olunca boş olur.

Dakika 15:15

Güneşin batmasıyla boş olur.  Gündüz boşsun dese ertesi günü aynı vakitte boş olur.  Ramazan şerifte boş ol dese gecenin ilk anlarında boş olur kıymetli âlimlerimiz her konuyu incelediler sen dün boşsun veya seninle evlenmeden evvel boşsun dese o an boş olmasını kastetmiş olsa Hanefi ve şafilerde talak o anda baki olur Hambelilerin görüşü de budur. Düne ispat etme mümkün olmayacağı için böyle bir istisnada niyet etme hükümsüzdür. Ahmet Bin Hanbel boşama niyeti yoksa talak vaki olmaz demiştir ben yaratılmadan önce boşsun veya sen yaratılmadan önce boşsun bunlar boş bir sözdür dediler mazide talak vaki olmaz. Ölümünden önce boşsun ölümünden önce derhal boş olur İmam-ı Züfer hariç Hanefi uleması talak şartından evvel bulunmaz. Talak’ı muallak filanın evine girersen boşsun memleketine gidersen boşsun evden benden izinsiz çıkarsan boşsun ne zaman filan kişiyle konuşursan boşsun demesi gibi bu Talak’ı muallak mecazi yemin denilir buna haki katta talik şartı ve cezadan ibarettir yemin demek mecazdır talik ya lafzi olur veya manevi olur lafzi olan şart edatları açıkça zikredilendir. Manevi olan ise şart edatları açıkça zikredilmeyip bu şartı mana olarak ifade edildi tarihtir talak üzerime borç olsun şöyle yapı cam veya yapmayacağım demesi gibi üzerinde talik yapılan şartların çeşitlerin konusunda kocadan olanlar filanın evine girersen hanım tarafından olanlar sefere çıkmadıkça, o eve girmedikçe veya istemedikçe, boş olmaz. 3. Bir şahıstan olana misal kardeşin sefere çıkarsa sen boşsun şartın gayri yani bir şey olması da talakı Allah’ın dilemesine, güneşin doğmasına, filanın ölümüne, ayın girmesine gibi şartlarla bağlamasıdır. Talakın şartları eğer o anda mevcut ise talak talakı Müneccez olur dün çıktın ise boşsun, çıkmış idiyse derhal boş olur semaya çıkarsan boşsun, Allah dilerse sen boşsun, Hanefilere göre bu talak vaki olmaz yemin lağıvdır talik sahih değildir hükümsüzdür dediler. Diğer mezheplerde Hanefilerle aynı görüştedirler Hambelilere göre talak olur ibni Abbas inşallah Allah dilerse sen boşsun dese boş olur demiştir kim bir şeye yemin ederse

Dakika 20:00

İnşallah der yeminini bozarsa kefalet lazım gelmez buda İbni Ömer’den gelen bir haberdir. Yine İbni Abbas kim hanımına inşallah boşsun kölesine inşallah sen hürsün dese veya inşallah veya inşallah Kâbe’ye kadar yürüyerek gitmek üzerime vacip olsun dese ona bir şey lazım gelmez.  Evet, kıymetli efendiler talaka mahal kadın talaka mahal değildir rici talakla boşadığı hanımına hiddet esnasında filan kişi ile konuşursan boşsun dese oda hiddeti içindeyken konuşsa fakihlerin ittifakıyla talak olur. Beynuneti sura ile boşamış olduğu hanımını hiddeti esnasında söylese Hanefilere göre yine boş olur.  Diğer mezheplere göre bu takdirde talak olmaz talakın muallak veya üzerine yemin filan eve girersen boşsun, konuşursan boşsun, filan kişi seferden dönerse boşsun, gibi babanın evine gidersen sefere çıkarsan gibi kız doğurursan başka bir hanım almazsam, almazsam talak şart olması gibi sözlerdir.  Bu konuda 4 mezhep imamına göre şart ne zaman var olursa talakı muallak vaki olur dediler. Zahireye ve şiardan imam-ı ye göre talaka bağlı yemin veya talakı muallak üzerine talik yapılan şey meydana geldiği zaman asla vaki olmaz dediler ibni Teymiye ve Kayyım, İbni Kayyım talak vaki olmaz yemininden dönerse Teymiye göre yemin kefareti vermesi yeterlidir. İbni Kayyıma göre yemin kefaleti de gerekmez. Bu görüşlerin delilleri Kuran-ı Kerimden 4 mezhep talakın meşruluğuna kocaya bırakıldığına ayetlerin mutlak oluşlarına delil aldılar mutlak ile mutlak olarak amel edilir. Tensiz izafe veya yemin şeklinde tarik suretiyle veya bir başka şekilde dilediği gibi talak verme hakkıdır. Sünnetten deliller Müslümanlar sözlerine sadıktırlar Buhari’nin ibni Ömer’den gelen rivayeti birisi hanımına kesin olarak boşsun demiş yani evden çıkarsan diyor ibni Ömer çıkarsa kocasından bayin olur çıkmasa bir şey yoktur demiştir. Şöyle, söyle yaparsa boştur. İbni mesuttan nakletti hanım bir talakla boştur kocası ona daha layıktır sözü sahih haber hanımı Cuma gününü sormakta çok ısrar edince ona bir daha sorarsan boşsun demesi yine ne kadar büyük olursa olsun Azad etme ve talak müstesna sözü 11 seneye kadar boştur.

25:00

Diyen ibni Abbas’tan gelen haber 1 seneye kadar hanımından istifade eder. Şartlı talik hakkındadır bu rivayet öncekileri hepsi de yeminli talik ile ilgilidir. Kölemi dövmezsem sen boşsun diye için Hasan El Basri o adam dediğini yapıncaya kadar o kadın onun hanımıdır ondan istifade eder. Ve birbirlerine varis olurlar. Köle ölürse hanımı elinden çıkmıştır. Yine Medine fakihlerinin geceye kadar çıkarsam boşsun, geceden evvel çıksa boş olur. Öyle dediği zaman talakı tenci zen yani derhal, verilen talak Zahiri ve İmamiyye şu görüşlerini şu delile dayandırmışlar. Talakı talik etmek şarta bağlamak yemindir. Allah’ın isminden başka şeye yemin etmek de caiz değildir. Kim yemin etmek isterse ancak Allah’ın ismiyle etsin. Allak (C.C) emrettiğinin dışında talak yoktur. Muteber değildir. Allah’ın (C.C) Peygamberinin misali ile emrettiği şekli dışında yemin yoktur. Kim Allah’ın sınırlarını geçerse kendine zulüm etmiştir. Talak suresi ayet 1 talakın, muallakın, vaki olduğuna dair, ne bir ayet nede bir hadis gelmemiştir. Cevap mecaz yoluyladır yemin diye isimlendirilen isimlendirilmesi mecaz yoluyladır. Hadis-i şerif talakı, muallakı içine almaz sonra talakı, muallakın vaki olduğuna dair hadis gelmiştir. Zahireye ve imam-ı ye İbni Hazın ve İbni Kayyımın Hz. Ali ve şu rabden rivayet ettiklerini de delil getirdiler. Talak üzerine bir şey değildir. Buna da cevap şöyle verilir, Hz. Ali’den gelen rivayet tehdit altında söylenmesi halindedir. Şu rabden gelen ise şart yerine gelmemesi halinde bir şey değildir demektir. Tavustan gelen ise talak üzerine yemin sünnete uygun bir şey değildir. Şeklinde temin edilmiştir. Vaki olması münasip olmaz demesidir. Yine delil bir şart veya sıfatla kayıtlamaksızın verildiği sırada vaki olmayan her talak daha sonrada vaki olmaz. Buna da cevap verilmiştir, şart gerçekleştiği sırada verilmiş demektir. Nasıl nikâhı tahrik etmek sahih olmazsa talakı tahrik etmek de sahih olmaz. Cevabı da bu şudur, farklı şeyleri kıyaslamaktır. Nikâhı tahrik etmek gayeye terstir. Talakta ters değildir, diye cevap verildi İbni Teybine İbni Kayyım şüphesiz Allah yeminlerinizi, kefalet verme suretiyle bozmanızı size meşru kıldı.

Dakika 30:00

Tahrim suresi ayet 2 Yapıp ta bozduğunuz yeminlerinizin kefareti işte budur. Maide suresi ayet 89 cevap buna da talakı muallak ne lügat nede ıstılahta yemin diye isimlendirilmez.  Istılahtaki yemine benzediği için mecaz yollu bir yemindir.  Hakiki yemin hükmünde olmaz hakiki yemin Allah’ın ismi veya bir sıfatıyla yapılan yemindir. Bunun ise başka bir hükmü vardır oda şart meydana geldiği zaman talakın vaki olmasıdır. Leyla Binti El Acma, Ebu Rafi hanımını boşamazsa veya ayrılmazlarsa bütün kölelerim hür olsun mallarım kurban olsun Yahudi olayım Hristiyan olayım diye yemin ettiği zaman Hz. Ayşe Hz. hafsa Hz. Ümmü Seleme ve Hz. İbni Abbas onun yemin kefareti vermesi yönünde fetva verdiler. Talak üzerine yeminde bunun gibidir. Belki daha da benzerdir. Buna da cevap rivayetler bundan daha kuvvetlidir. Sahih hadis ravilerindendir. Çünkü ravileri sahih hadis ravilerindendir. Yine talak bir ihtiyaçtan dolayıdır. Azad ise Allah’ın rızasını kazanmak için olur. Bununda cevabı onun manası kişinin hanımını kendisine ihsan etmesi gibi zaruri durumlar dışında boşaması caiz olmaz. 1. Görüş delil bakımından daha sahihtir. İbni Teymiye’nin de içinde olduğu görüşler zayıf ve geçersiz görülmüştür. Ölümcül hastalıktan maksat hastalık ölüme varacak hükmüne tabidir. Talakı firar denilir. Hanefilere göre kadın iddetini tamamlamadıkça Malikilere göre iddetini tamamladıktan sonra dahi Hambelilerde evlenmedikçe bu niyeti aleyhine çevrilir. Kadınlara ona varis kılınır. Ölüm hastası erkek Hanefilerin tarifinde ihtiyaçlarını yerine getirmekten aciz kalan kişidir. Camiye çıkamaması dükkânına gidememesi işlerini yerine getiremeyen kişidir. 1 yıl kadar devam etmesi ve neticesinin ölüm olması buna ölüm hastalığı denir çoğunlukla neticesinin ölüm olması ölümle neticelenmesi idama mahkûm olmuş ölümü beklenen ve bir gemide batmak üzere olan kişide bu cümleden sayılır. Bunun hükmü terekesinin 3 te birinden sahih olması talakının geçerli olması ve boşadığı hanımının iddeti bitmeden ölmesi halinde Hanefilere göre ona kadının varis olması bunlardan bazılarıdır. Talakının hükmünün durumu ise talakının da geçerli olduğun dada ittifak etmişlerdir. İddeti devam ettikçe varis olur. Rici talakla boşadığı hala onun hanımıdır.

Dakika 35:05

Ama sağlığında onu bayın veya rici talakla boşasaydı iddeti bitmesiyle kocasından ayrılmış olurdu varis olmazlardı bunda icma vardı.  Evet, kıymetli ve muhterem izleyenler ittifak hastalığı esnasında boşasa sonra hanımı ölse kocası ona varis olamaz. Yine ihtilaf etmişler ki, firar talakının hükmü Cumhur Hanefi maliki Hambeli ve İmamiyye kadın ona varis olur firar talakında imamı şafi mezhebi cedidinde varis olamaz demiş zahiriye göre hastanın talakı sağlıklının talakı gibidir. Fark yoktur iddet tamam olduktan sonra eşlerden biri ölse aralarında miras cereyan etmez demişlerdir. Varis olmayacağına dair İmam-ı Şafi şu delili zikretmiş talak bayın olduğu için evlilik bağları kesilmiştir miras sabit olmaz rici talak iddetini bekleyen kadın ise böyle değildir. O ittifakla kocasına varis olur. Cumhurda eser ve makulü delil almışlardır. Hz Osman (R.A) Temadur Binti El Asba El Kerbiye’yi Abdurrahman Bin Affa varis yaptı Abdurrahman onu hastalığında bayin talak la boşamamıştı bu sahabenin huzurunda olmuş ve hiçbirisi itiraz etmemişti işte bu sahabenin icmasıdır. Makul delilleri ise şöyledir. Kocasının hanımının isteği olmaksızın onu boşaması onu mirastan mahrum bırakmak niyetinde olduğunu gösterir. Katilin mirastan mahrum bırakılarak niyeti aleyhine çevrildiği gibi kocada niyetinin zıttı ile cezalandırılır. Kadın zarara uğramaması için varis olur kadın ne zaman varis olur ihtilaf Hanefilere göre iddet içindeyken kocası ölürse o zaman ona varis olur. Nikâh hükümlerinin bir kısmı devam etmektedir varis olma hakkı da bakidir. İddetini tamamladıktan sonra ölürse kadına miras yoktur alaka kalmamıştır demiştir.  Hanefiler Malikilere göre iddeti bitse de başkasıyla evlense de varis olur. Rivayet Ebu Seleme Bin Abdurrahman’ın babası hastalığında annesini boşadı sonra öldü iddeti bittikten sonra kocasına varis oldu sebebi mirası ondan kaçırmasıdır bu mana iddet bittikten sonrada devam eder İmamiye ve Ahmet bin Hambeli den gelen haberde kadın evlenmedikçe de iddetten önce de sonrada ona varis olur. Bu görüş hasanı Basri’den de rivayet edilmiştir. Şeran bir kadın iki kocaya eş olmaz olamaz. Başkasıyla evlenen kadın miras alamaz.

Dakika 40:00

Miras alabilmesinin şartları iyileşmemiş hastalık hastanın iyileşmemiş olması hastalığın hacir altında altına alınmasını gerektirecek kadar ağır olması bayin talak gerçek zifaftan sonra olmalıdır.  Talak hanımın rızası olmadan verilmiş olmalıdır. Hanımın ehli ehil bir halde olması hanımı ehli kitap olsa miras alamaz. Kadın irtidat edip ehliyeti kaybetse varis olamaz. Malikiler hariç Cumhura göre Müslüman olmasıyla da bu hak geri gelmez. Düşen geri dönmez İmam-ı Malik İslam’a dönse sonra henüz iddeti içindeyken kocası ona ölse varis olur. Ayrılmanın ölümcül hasta olan hanım tarafından gelmesi ayrılma hanım tarafından gelirse kocasından kaçırıyor kabul edilerek kendisine niyetinin aksi ile muamele yapılır ve henüz iddeti bitmeden ölürse kocası ona varis olur. Kocası ölürse hanımı mirasından alamaz. Şafilere göre gayri meşru münasebet sebebiyle nikâh fes olunmaz. İmamı Malik ölüm hastalığındaki kişinin nikâhı sahih değildir diyor. Talakta şüphe, konusuyla inşallah dersimiz devam edecektir. Kıymetli dinleyenler talakta şüphe ile dersimiz devam ediyor amelde Fıkhı Ekber ve onun keşif notları hayat veren işte nurun kaynağı yüce İslam ve onun şeriatıdır. Talakta şüphe yakinin zıttıdır. Istılahta eşit tereddüttür. Burada maksat mutlak tereddüttür. Fakihlerimizin hem fikir olmasıyla hükmü şüphe ile yakın zail olmaz. Ulemanın görüşü budur. Ve bu hükmü ortaya koymuşlardır boşadığında şüphe etse talakın vaki olduğuna hükmedilmez hanımından ayrı durmaz şüphe ile yakın zail olmaz bunu unutma şüphe ile yakın zail olmaz boşadım mı?  Boşamadım mı? Şüphe ederse boş olmaz şevk ile nikâhın zail olduğuna hükmedilmez. Nikâh yakinen vardır şek ile zail olmaz. Ricmi bayin mi? olduğuna şüphe etse rici olduğuna hükmedilir bakın burada da yine şeriatın merhamet eli insanların üzerinde talakın sayısında şüphe etse yakin üzere hareket eder ki buda en azıdır bir talaktır.  3 talakta şüphe etse malikiler hariç cumhura göre kesin kanaate varıncaya kadar bir talak vaki olduğuna hükmedilir.

Dakika 45:00

İşte görüyorsunuz yüce İslam merhametiyle insanlığı kuşatmış ve kucaklamıştır kura meçhul olanı ortaya çıkarmak için şeri bir yoldur. Şafi ve Hambeliler kim şüphelerden kaçınırsa dinini ve ırzını korumuştur diyen Peygamber efendimizin sözü seni şüpheye düşüren şeyin yerini şüpheye düşürmeyene bırak buyuruyor.  Peygamberimiz yakın ile amel etmenin delilleri, Peygamber efendimiz namazdayken abdesti bozuldu gibi gelen kişinin ne yapması lazım geldiği kendilerine sorulduğunda o, bir ses veya bir koku duymadıkça ayrılmasın buyurmuştur. Bakın burada da yine hem işi sağlama tutmak hem kolaylaştırmak hem de merhametle kucaklamak burada da vardır her konuda olduğu gibi talakın aslında şüphe ederse talaka talak vaki olmuştur hükmü verilmez.  Nikâh yakinen vardır sabittir talakın sayısında şüphe ederse malikiler hariç Cumhura göre en azı vaki olmuştur diye hüküm verilir. En azı kesindir fazlasında şüphe vardır. Rici talakla mı yoksa bayın talakla mı boşadı şeklinde talakın vasfında şüphe etse rici ile boşadığına hükmedilir. Bunda yakin vardır. Yine ispat konusunda Maliki uleması kadın 2 adil erkek şahit getirebilirse talak geçerli geçerli sayılır. Bir şahit getirebilirse kocaya yemin ettirilir. Beraat eder yemin etmezse ikrar veya yemin edinceye kadar hapsedilir. Şahit getiremezse kocanın üzerine bir şey lazım gelmez. Hambelilere göre kadın boşadığını iddia ederse kocaya yemin ettirilerek onun sözü kabul edilir. Kısas ve hadlerde de olduğu gibi talak tada çoğunlukla erkekler buna Muttalip olurlar. Delil olmazsa yemin inkâr eden üzerinedir buyurmuştur Peygamber efendimiz ricat ve zevacı tahlil yani helal kılma evliliği ricad dönüş demektir. Hanefilere göre rici talakın iddeti esnasında evliliğin devam etmesidir delil yüce Allah’ın cc kocaları onları tekrar almaya daha fazla hak sahibidirler buyuruyor bakara 228. Ayet delil bu ayettir demiştir Hanefiler evliliğin devam ediyor olmasını gerekmektedir. Hanefilerin dışında öbürleri kadına akit yapmadan iddetinde kocasına iade etmektir. Rici talakla evlilik sona erer. Zevalinden sonra ricad onu iade eder meşruluğu konusunda kocaları onları iddetleri bitmeden tekrar almaya daha fazla hak sahibidirler ve eğer onlar ıslah isterlerse diğer ayeti kerime delildir. Talak 2 defadır

Dakika 50:01

Sonrası ya iyilikle tutmak veya güzellikle salıvermektir. Onları güzellikle tutun ricatın birer tefsiridir bunlar. Cebrail As. Bana geldi ve Hafsa ya dön çünkü o çok namaz kılar çok oruç tutar o cennette senin hanımın dedi Cebrail As. Peygamber efendimiz Hz. Ömer’e ona emret hanımına dönsün dedi. Yani peygamberimiz Hafsa annemizi tekrar geri aldı boşadı geri çevirdi vazgeçti bu rici talaktır. 3 ten az boşadığı zaman iddeti içinde onun ricat hakkı olduğunda icma etmişlerdir. Bir rici talak ile veya 2 talakla boşasa iddeti içinde ona dönmeye hakkı vardır. Hikmeti ise Hanefilere göre ricatın hükmü söz veya sadece fiildir. Cumhuru ulema ise ricat edenin bulunması şafilere göre sadece söz Hambelilere göre sadece münasebet Malikilere göre de fiil veya niyetin bulunması hanımın bulunması çeşitlerine gelince rici talaktan dönüşün sözle olabileceğini ittifak vardır fiille de olur. İstimta da istim ta yani faydalanma ile de olur rici talaktan dönüşte başkasının iznine de bağlı değildir. Rici talakta kadının iddeti geçtikten sonra bunun dönüşü artık bayın talakın dönüşü gibidir. Kadının izni ona Mehir verilmesi Hanefilerden farklı olarak velinin bulunmasını şart koşan cumhura göre bayin talakla boşanan kadının üzerine yeni bir akit yapmak ittifakla caizdir. Ricat la dönen kadına ait hükümler şafi malikiler istim ta haram olmasıdır nikâh istim tayı mubah kılıyorsa onun zıttı olan talakta bunu haram kılar bu ifadeye göre hareket etmişlerdir şafi ve malikiler yine zina haddi vurulmaz ihtilaf etmişlerdir. Bilmeyen kişi böyle değildir mazurdur kadında erkek gibidir. Rici talakta şafilere göre boşanan hanımı ile münasebette bulunmakla Mehri misil vacip olur demiştir şafiler. Malikiler Mehir gerekmez iddeti devam ettikçe onun hanımıdır demişlerdir. Hanefiler ve Hambeliler istimta da bulunması haram değildir helaldir.  Halvette bulunması beraber sefere çıkması da helaldir. Kocası için de süslene de bilir kocaları onlara tekrar almaya daha fazla hak sahibidirler diyen ayeti kerimede koca diye 2. Bir talakla onu boşama hakkının olmasıdır.

Dakika 55:07

Ayet daha hala ona kocası diyor onun için Hanefilerin ve Hambelilerin delili daha güçlüdür görünüyor.  Hanefiler dönme niyeti varsa nöbette ona da gün verir, niyeti yoksa vermez rici talakla nafaka elbise ve meskenin koca üzerine vacip olmasında ona karşı ila zıhar talak lian yapma varis olmasının ittifakla boşanmamış hanım gibidir. Ricat hakkı ve ıskat kabul etmemesi, evet kıymetli ve muhterem izleyenler dersimiz bütün detaylarıyla keşif notlarıyla devam ediyor.  iddet içinde oldukça ricat kocanın hakkıdır. Kadın ister razı olsun ister olmasın değişmez rici talak böyledir eğer kocalar barışmak kendileriyle yeniden evlenmek isterlerse bu durumda boşanmış kadınları tekrar almaya daha fazla hak sahibidirler. Buyuruyor yüce Allah bakara suresi ayet 228 de hakkı kocaya şeriat tanımıştır. Seni boşadım sana dönüş hakkım yok veya dönüş hakkımı ıskat ettim dese bu hakkı sagıt olmaz rici talak olduğu müddetçe bu hakkı devam eder. Allah’ın meşru kıldığını değiştirme hakkına kimse sahip değildir. Talak 2 defadır sonra ya iyilikle tutmak veya güzellikle salıvermektir.  Ayeti kerimesine ricat hakkını rici talak üzerine bina etmiştir. Ricatın sıhhatinin şartları konusun dada ricat yapanda aranan şartlar konusunda koca evlenme ehliyetine sahip olmalıdır. Şafi maliki ve Hambelilere göre buluğa ermiş aklı yerinde iradesiyle hareket eden ve irtidat etmeyen birisi olmalıdır. Hanefiler çocuğun ricatı caizdir demişlerdir. Nikâhı velisinin iznine bağlı olarak sahihtir. Hanefiler ise deli matuh ve Mükrehin nikâhı caizdir demişlerdir. İttifakla ihram sız olması ve hasta olmaması şart koşulmaz 5 kişi vardır ki nikâhları sahih olmadığı halde ricatları sahihtir. Bunlar hasta ihramlı hasta sefih müflis ve köle ricat neyle yapılır şafilere göre sözle olur.  Sarih sana döndüm seni geri aldım bırakmadım gibi sözlerle kinayi lafızlar, seninle evlendim nikâhlandım demesi gibi onu kendime veya nikâhıma geri aldım demesi lazımdır münasebette bulunma gibi fiili ricatta gelince cumhura göre bu bir fiil haramdır. Hanefilere göre de bu konuda 2 türlü olur cumhura göre ricat sözle veya fiille olur. Halvette fiille ricat sayılır.

Dakika 1:00:00

Sözle ricat Hanefiler göredir 2 türlü olur hiç niyeti bulunmadan sarih lafızla olur. Hanımıma döndüm sana döndüm seni geri çevirdim veya alıkoydum gibi sözler niyetle beraber kinayeli lafızla veya halin delaletiyle olur sen benim hanımımsın şimdide benim yanımdasın sarih olanında niyete ihtiyacı yoktur kinayeli olanda ise ihtiyaç vardır seni geri çevirdim demesi şarttır. Hanefilere göre evlilik devam etmektedir yüce Allah boşayan hakkında ar ifadesini kullandı bu ise koca manasını alır.  Maliklere göre ricat sözle veya fiille veya niyetle olur. Efendim döndüm hanımımı geri aldım onu ismetime nikâhıma geri çevirdim onu tuttum alıkoydum gibi Hanefilere göre söz ve fiilin olduğu yerde niyete ihtiyaç yoktur ricat şaka ile de söylese sarih sözle gerçekleşir şakası da ciddidir. İddeti bitmedikçe o onun hanımıdır.  Hambeliler ve Evzai’ ye göre ricat sarih sözle ve münasebetle gerçekleşir. İşin özüne bakınca ricat sarih sözle ittifakla gerçekleşir. Malikilere göre niyet hem fiilde sözde şarttır. Ricat yapılacak hanımda meydana gelen talak ta ve iddette aranan şartlar konusunda hanımla ilgili şartlar zifafta bulunulmuş olmalıdır fiile rici talakla boşanmış olmalıdır.  Talak bedelsiz olmalıdır. Mürtet olmamalıdır kadın iddetini bitirmiş olmalıdır. Ricatın şartları, ricatın Müneccez derhal olması şarttır.  Hanefilere göre nikâh gibi ondada Tenciz derhal yapılması şarttır bir vakitle sınırlandırılmaması da şarttır. Maliki şafi Hambelilere göre ricatta bulunan kocanın ehliyet sahibi olması ya da akil ve baliğ olması talakın rici olması iddet içinde olması muayyen olması ricat Müneccez olmalı ricatta şart olmayan şeyler. Kadının rızası ve benzeri şartlar bunlar şart değildir delili şu ayeti kerimedir ve diğer emsali ayetlerde olduğu gibi eğer onlar bu hususta ıslah isterlerse kocaları onları geri almaya daha çok hak sahibidirler. Allah hakkı kocalara tanıdı sonra onları iyilikle tutun Allah bu emirle kocalara hitap etti. Ricatı kadına bildirmek şart değildir ricatına şahit tutmak cumhura göre yine şart değildir. Şahitler huzurunda olması müstehaptır.  Ona verdiğim talakımdan döndüm zahirilere göre şahitler huzurunda yapılaması şarttır.  Yüce Allah iddetlerinin sonuna yaklaştıkları zaman ya onları iyilikle tutun veya iyilikle onlardan ayrılın.

Dakika 1:05:04

Ve sizden 2 adil kişiyi de şahit tutun talak suresi ayet 2 cumhur bu ayetteki Emri Memduh ve müstehap manasına almışlardır. Evet, kıymetliler zahiriler ise bunların görüşleri farklıdır. Sahabeden şahitlik şartı rivayet edilmemiştir. Ricatta eşlerin ihtilafı, mukul ederse yeminden çekinirse Ebu Hanife İmam-ı Azam’a göre kadın yemin teklif edilmez. Yeminde inkâr eden üzerinedir. Hanefilerde hayızla iddetin bitebileceği müddein en azı Ebu Hanife’ye göre 60 gündür. Hambelilere göre iddet müddetinin en kısası 29 gündür. Malikilerde iddet müddetinin en kısası 30 gündür. Şafilerde en kısa müddet 32 küsur gündür. Hanım küçük veya ay ise veya hayızdan kesilmiş ise onun iddeti 3 ay beklemesidir kocanın sözü muteberdir. Nafakasını düşürmek için iddetin bittiğini iddia ederse o takdirde kadının sözüne itibar edilir. Zevacı tahlil, onu 3 talakla boşarsa artık başka bir koca ile nikâhlanmadıkça ona helal olmaz bakara suresi ayet 230 başka bir koca ile evlenmesi, Allah’u Teâlâ (C.C) başka bir koca ile evlenmedikçe buyurmuştur. 2. Nikâhın sahih olması lazımdır. Evet, çok kıymetli muhterem efendiler hayatı cenabı hak görüyorsunuz ki kanunlarıyla kuşatmıştır. Başka bir kocayla nikâhlanıncaya kadar buyuruyor. Münasebette bulunması lazımdır. Resulullah sav helal olmayı birbirinin balını tatmayı bağlamış. İfaya dönmek mi? istiyorsun sen onun balcığından o senin balcığından tadıncaya kadar hayır demiş. Peygamberimiz buyuruyor. Münasebetin şartı hasanı Basri hariç âlimlerin Cumhuruna göre inzal olmasa da ikisinin sünnet yerlerinin buluşmasıdır. Hasanı Basri’ye göre ise o kadın ancak inzal bulunan bir münasebetle helal olur. Âlemlerin cumhuru ise ikisinin sünnet yerlerinin buluşmasıdır. İmamı azam Ebu Hanife Şafi Selvi Evzai’ ye göre münasebet kadının helal kılar. Kadını helal kılar. Sabi mürahik onu boşarsa o artık ona bir başka koca ile evlenmedikçe helal olmaz. Bu hülle hakkındaki ayeti kerimedir. Sabi mürahik erkeklik olana hareket edip şehvet duyan çocuktur.  Bazı Hanefiler bunu 10 yaş ile sınırlandırmışlardır. Tahvil şartıyla nikâh yani hülle hüllenin caiz olmadığı üzerinde ittifak vardır. Cumhuru ulema buna haramdır demişleridir. Hanefilere göre tahrimen mekruhtur. İbni Mesut şöyle der ( Radıyallahu Anhüm ve Erdahüm Ecmain) o şanlı Peygamber helal kılana da kılınana da lanet etti diyor hülle hakkında

Dakika 1:10:14

Kiralık teke kimdir diye söyleyeyim mi? Dediler evet Ya Resulullah (A.S.V) buyurdular ki o muhallil helal kılandır. Allah helal kılana da helal kılınana da lanet etsin buyurdu. Cumhur ulema yani maliki şafi Hambeli ve zahiriler Hanefilerden Ebu Yusuf’ta buraya dâhildir onlara göre fasittir. Çünkü helal kılma şartıyla yapılan nikâh muhakkak nikâh manasınadır batıldır dediler. Mühezzehte şöyle der Hz. Ömer’in su sözü de onu desteklemektedir veya desteğin Hz. Ömer’in sözünden almaktadır. Vallahi bana getirilen her muhallil ve muhallelün leh helal kılan ve helal kılınan bunlardan her ikisini de recmederim diyor imamı azam ve Züfer’e göre bu nikâh tahrimen mekruh olmakla beraber sahihtir. Şart geçersizdir nikâh sarihtir tahrimen mekruhtur. İmamı Muhammed 2.nikâh sahihtir fakat kadını ilk kocaya helal kılmaz demiştir. Nikâh ebedi olması şart batıl olur ama nikâh sahih olarak kalır maksat hâsıl olmaz miras sarih bırakacak kişiyi öldürene benzer ki bu kişi mirastan mahrum edilir. Bir kadınla münasebette bulunduktan sonra onu boşama şartıyla evlenen kişi hakkındaki şafilerin görüşü de böyledir. Cevaz İmamiyye cevaz vermiştir. Şart koşmadan tahlil niyetiyle evlenme, delil harama götüren yolları kapatma Seddi zerai Allah helal kılınana da kılana da lanet etsin hadisi şerifidir delil Hanefi şafi ve zahiriye göre akit sırasında şart koşmadan helal kılma niyetiyle yapılan nikâh sahihtir. Hepsi mükemmel teşhis ve tespit yapıyor ulema hepsinin zengin bir tespitleriyle rahmet yaygınlaşıyor işler kolaylaşıyor ve deliller daha çok bu açığa çıkıyor Hz. Ömer’in şu sözü ilk görüşünün delillerindendir. Bir şahıs hanımın 3 talakla boşadı sonra kardeşi herhangi bir şart koşmaksızın sırf o kadını kardeşine helal kılmak için onunla evlendi o kadın ilk kocasına helal olur mu? Hz Ömer şöyle dedi hayır ancak ona hakikaten isleyerek nikâh yaparsa helal olur. Biz bunu Resulullah’ın zamanında zina sayardık dedi Hz. Ömer fakat İbni hazım bu hadisi şerifi şartlı yapılan bu nikâha ait kabul etmiştir. 2.evliliğin önceki kocanın talakını silmesi. İmam-ı Azam İmam ı Ebu Yusuf ve İmâmiyye de 2 rivayette meşhur olana göre 2. Evlilik 3 talakı sildiği gibi 3 ten az olanları da siler kadın kocasına dönerse yeni 3 talakla döner dediler. Bütün âlimlerimize cenabı….

Dakika 1:15:16