39- Amelde Fıkhı Ekber Ders 39

AMELDE FIKH-I EKBER DERS 39

Çok kıymetli ve muhterem izleyenler, fıkıh ekolünde ki derslerimiz devam ediyor. Sizlere keşif notları vererek geldik ve bu keşif notları ile derslerimiz devam ediyor. Konumuz namazın sünnetleri idi. Şimdi de yüksek âlimler -bakın- ekol olarak, Hanefi ekolünün o yüksek âlimlerine göre şöyledir. Ayrıca, namazın sünnetlerine bir göz atalım. Bütün âlimlerimizden Allah çok razı olsun ve Ehl-i Sünnet yolunda Allah için ilim nasip olmuş âlimler, bu ilimleriyle insanlığın hizmetinde olan bütün âlimlerimize Allah’tan çok rahmet diliyoruz, mağfiret diliyoruz, merhamet diliyoruz. İki cihanda da mutluluklar diliyoruz. (Rahmetullahi aleyhim ecmain) Şimdi dünyayı okutan en büyük ekollerden biri Hanefi ekoldür ve öne çıkarak gelmiştir. Asırlardan beri dünyayı okuturlar. Kıymetliler onların da görüşüne göre ki burada görüşten maksat şudur. Bu yüksek âlimler Kur’an-ı Kerim’i, sünneti, icmayı, kıyası, aslî ve fer’i delilleri değerlendirerek hem rivayeti hem de ayetleri kullanmışlardır. Şöyle bir bakalım. İftitah Tekbiri’ni almak için, iki elini -erkeklerin- kulak hizasına kaldırmaları, hür kadınların ise omuz hizasına kadar kaldırmaları, Hanefi âlimlerince sünnet demişlerdir. Yani sünnettir bunlar. Görüyorsunuz ki erkekler kulak hizasına kadar, kadınlarda omuz hizasına kadar, ellerini İftitah Tekbiri’nde kaldırıyorlar. Bu sünnettir. Parmakları kendi hâline bırakıp o şekilde tek bir almak da sünnettir, bu da parmakların hâli. İftitah Tekbiri’nin, imamın İftitah Tekbiri’ne yakın olması da sünnettir. Erkeklerin sağ ellerini sol ellerinin üzerine koyarak göbek altına, kadınların ise göğüsleri üzerine koymaları sünnettir. Sübhaneke okumak, ‘Eûzü besmele’ çekmek. Eûzü okumak, her rekâtın başında Fatiha’yı okumadan önce gizlice besmele çekmek. Bunlar da birer birer sünnettirler. Hanefi ekolünün, -bakın- sünnetle ilgili -onların- okulundaki derslerden bahsediyoruz. Âmin demek, tahmitte bulunmak ve bunları gizli yapmak, ‘Sübhaneke ve Euzü besmeleyi’ de gizli okumak, birer birer sünnettirler. İftitah Tekbiri’ni alırken dosdoğru durmak. Bu şekilde dimdik, dosdoğru durmak. Yani başını eğmiyorsun, dosdoğru duruyorsun ve o şekilde İftitah Tekbiri’ni alıyorsun. Bu da ayrıca sünnettir.

Dakika 5:14

Kıyamda, ayakların arasını 4 parmak açık tutmak, bu da sünnettir, Hanefi ekolünde. Kıymetliler, sabah vakti ile öğle vaktinde Tıval-ı Mufassal’dan okumak sünnettir. İkindi ile yatsı namazlarında orta uzunlukta olanlardan okumak sünnettir. Akşam vaktinde ise kısa surelerden ki bunlara Kısar-ı Mufassal deniyor ki -yani Kur’an-ı Kerim’in sonundaki- kısa surelerden okumak sünnettir. Eğer kişi misafir ise bu yani yolcu ise bunlar dilediği sureyi okurlar, serbesttirler. Birinci rekâtında, yani her namazın birinci rekâtında kıraati uzunca okumak, bu da ayrıca sünnettir. Bu daha çok İmâm-ı Muhammed’in görüşü olarak konmuştur. Rükû ve secde için, tekbir almak. Bunlar da sünnettir. ‘Semi allahü limen hamide’. Bu da ayrıca sünnettir. Rukü ile secdede üçer kere tespih okumak da sünnettir. ‘’Sübhane rabbiyel âlâ’’ secdede böyle demek, rükûda ‘’Sübhane rabbiyel azim’’ demek sünnettir. Rükû durumunda elleriyle diz kapaklarını tutmak ve bu da sünnettir. Yine rükûda parmaklarını ayırması, erkeklerde sünnettir, kadınlar ayırmazlar. Rükûda yine, erkeklerin sırtlarını düzgün tutmaları, başlarını yine sırtları ile bir hizada tutmaları da -bu da- sünnettir. Tadil-i erkâna riayet etmek. Rükû ve secdeden doğrulmak. Bunlar da sünnettir. Önce dizleri, sonra elleri, sonra yüzü secdeye koymak, bunlar da birer birer sünnettir. Kalkarken de bunun tam tersini yaparak kalkmak sünnettir. Evet, kıymetliler, secdenin iki avuç arasında yapılması da yine sünnettir Hanefilerde. Karnını uyluklarından, iki dirseğinin böğürlerinden uzak tutması da, iki kolunu yerden uzak tutması da birer birer sünnettir -bunlar secdede iken bilhassa-. Kadının karnını secdede, uyluklarına yapıştırması sünnettir. Kadınlar vücutlarına kollarını uyluklarını yapıştırlar ve o şekil de secde ederler. Bu da kadınlar için sünnettir. İki secde arasında oturmak, bu vaciptir. İki secde arasında oturmak, bu vaciptir.

Dakika 10:03

Yine teşehhütte iki eli iki uyluk üzerine koymak da sünnettir. Kıymetliler bu iki secde arasında da böyledir, teşehhütlerde de böyledir. İki eli uyluk üzerine koymak sünnettir. Oturuşlarında sol ayağı yere yayıp sağ ayağı dikmek, ayak parmaklarını kıbleye yöneltmek, bunlar da birer birer sünnettir. Kadınların sağrıları üzerine oturup uyluklarından birini diğeri üzerine koymaları ve sol ayaklarını sağ kafaları tarafından çıkarmaları, bunlar da onlar için sünnettir. Buna daha önce de değindik bu konulara, yeri geldikçe değiniyoruz ki konular devam edildikçe daha iyi anlaşılır. İşaret parmağı ile işaret etmek, şehadet getirirken tabii. ‘’Lâ İlahe’’ derken kaldırıp ‘’İllâllah’’ derken indirmek Hanefilerde sünnettir. Yine ilk iki rekâttan sonra Fatiha’yı okumak yine sünnettir. Son oturuşta Salavat-ı Şerife getirmek, Şanlı Peygamberimiz’e, bu da Hanefilerde sünnettir. Bu salavatı şerifeler Salli ve Barik’tir kıymetliler. Şöyle hatırlatmak için okuyorum. Bunu herkes bilir, bilenler de salavattan maksat neyin olduğunu duymuş olsunlar. Çünkü mezheplerimiz delilleri ortaya koymuşlardır. Kendilerini ortaya koymamışlardır. İslam’da mezhep taassubu yok. Bu yüksek âlimler, ortaya delileri koymuşlardır. Kur’an-ı Kerim’i, sünneti, icmâ ve kıyası, aslî ve fer’i delilleri, Peygamberimiz’in şahsında uygulanan, öğretilen, yaşatılan, yerleştirilen İslam’ı delilleriyle ortaya koymuşlardır. Mezheplerin okulu yüksek bir İslam okuludur. Onun için mezhep taassubu yok. Mezheplerin ortaya koyduğu deliller var, ilim var ilim. ‘’Allahümme salli âlâ Muhammedin ve âlâ âli Muhammed. Kema salleyte âlâ İbrahime ve âlâ âli İbrahim inneke hamidün Mecid. Allahümme Barik ala Muhammedin ve âlâ âli Muhammed. Kema barekte âlâ âli İbrahime inneke hamidün mecid’’. İşte Salli-Barik bunları okumak sünnettir. Hanefilerde son oturuşlarda tahiyyattan sonra okunur. Kıymetliler, bunların kaynakları birer birer sahih sünnette mevcuttur. Bu haberleri, kıymetli muhaddislerimizden Buharî, Müslim, bunlar rivayet etmişlerdir. Kıymetliler, yine bu fıkıh mezheplerinin, fıkıh ekolünün aslî kaynakları tevatür yoluyla asırlardır okunarak gelmiştir. Yani Buharî Şerif, Müslim-i Şerif, Hadis-i Şerifler korunarak geldiği gibi; bütün Hadis-i Şerifler bu mezheplerin fıkıh kaynakları da konularak gelmiştir, hem de tevatür derecesinde. Yani Hanefilerin fıkıh kitaplarına baktığınız zaman kaynak kitaplarına, bunlar tevatür derecesinde gelmişlerdir, korunarak, okunarak. Asırlardır okunarak geliyor, hiç Hanefilerin dünyada bulunmadığı bir an yok ki. Okul asırlardır devam ediyor.

Dakika 15:17

Mâlikîler, Şafiî, Hanbeliler de böyle. Bunlara yakın diğer kıymetli âlimlerimiz de var ama bunlar öne çıkarak gelmişler ve gidiyorlar önde gidiyorlar. Ne Hariciler, o günün Haricileri ne bugünün Haricileri, emperyalistlerle, İslam’ın azılı düşmanları ile iş birliği yapan, kendisini Suret-i Hakk’tan gösteren fitne odaklarına, hiç taviz verilmemiş, verilmeyecektir. Bunu da kulağına küpe et! Çok kıymetli ve muhterem izleyenler. Salavat-ı Şerife getirdikten sonra şanlı Kur’an-ı Kerim’de sünnet lafızlarına benzer şekilde duada bulunmak, Kur’an ve Sünnet dualarında bulunmak da ayrıca sünnettir. Önce sağa, sonra sola dönmek de selâm verirken, bunlarda bu dönme olayı sağa sola dönme olayı da sünnettir. Yine imam efendilerin, müminler ile Hafaza meleklerine ve cinlerin -iyi olanlarına- selâm vermeyi niyet etmeleri de sünnettir. Bakın buraya dikkat etsin imam efendiler ve cemaat(taki) efendiler de. İmamın müminler ile Hafaza meleklerine ve cinlerin iyi olanlarını selâm vermeyi niyet etmesi. Bu da sünnettir. Kıymetliler, gece ve gündüz melekleri nöbetleşerek sizi takip ederler. Bakın bunu yine Buharî ve Müslim-i Şerif’te rivayet edildiğine görmekteyiz. Sabah namazı ile ikindi namazında ise melekler toplanırlar. Nöbet değişikliği yaparlar. Gece-gündüz melekleri nöbetleşerek sizi takip ederler. Görünen cemaat var, imam efendi bunları dikkate alır, bir de görünmeyen cemaatimiz var. Bunlar melekler ve cinlerdir (Müslüman cinler). İmam efendi bunlara da -ne yapar- selâm vermeyi -bunlara da- niyet eder. Bunlar başta müminler; -kim bu müminler- imamın arkasında imama tâbi olan, Muhammed-i Şeriat’a tâbi olan cemaat, bir de Hafaza melekleri ve diğer melekler ve Müslüman cinler. Bunlara -ne yapar- imam efendi, selâm vermeyi niyet eder, bu da sünnettir. Cemaatin selâm verirken, imamına cevap vermeye niyet etmesi, cemaat sağ tarafında ise sağa selâm verirken bu niyeti yapar. Sol tarafta ise sola selâm verirken niyet eder. Diğer cemaate, meleklere ve cinlerin yine Müslüman olanlarına selâm vermeye de niyet eder. Bakın cemaatte selâm verirken ne yapması gerekiyor, bunlar da sünnettir. Burayı bir daha hatırlatayım, cemaatlerin içinde dinini, fıkıh konularını bilmeyenlerin sayısı gayet çok. Zaten bu dersleri dünyaya işlememizin hikmetinden Mevla’nın lütf-u keremine istinaden, O’nun lütfetmesi, kerem etmesiyle insanlığa hizmet etmek amacındayız.

Dakika 20:26

Fıkıh bilgisinden dünya çok yoksun. İstisnalar kaideyi bozmaz. Cemaatin, selâm verirken, imamına cevap vermeye niyet etmesi sünnettir. İmamına selâm vereceksin. İmam, selâm veriyor cemaatine. Cemaat de ne yapacak, imamına selâm vermeye niyet edecektir. Buna cevap vermeye niyet edecektir. Eğer cemaat sağ tarafında ise, sağa selâm verirken bu niyeti yapar. Sol tarafta ise sola verirken bu niyeti yapar. Evet, kıymetliler, eğer tam arka tarafında bulunuyorsa, iki tarafına da selâm vermeye niyet eder. Bununla beraber diğer cemaate, meleklere ve cinlerin iyi olanlarına (yani Müslüman cinlere de) selâm vermeye niyet eder. Bunları kim yapar? İmamın arkasındaki cemaat. İmamın görevini söyledik. Şimdi bu da cemaatin görevi; yalnız başına namaz kılan kişiler, selâmı ile sadece meleklere selâm vermeye niyet etmeleri sünnettir. İkinci selâmda sesini birinciden daha hafif yapması da sünnettir. İmamın selâmına yakın olması -kimin, cemaatin selâmı- imamın selâmına yakın olması da sünnettir. İmamın peşinden, imamdan önce değil, çok da geç de değil. İmamın peşinden selâm vermen gerekiyor. Selâma sağdan başlamak sünnettir. Hanefi ekolüne göre sünnetlerden bahsediyoruz kıymetli izleyenler. Mesbuk olan cemaatin, imamın ikinci selâmını bitirmesini beklemesi de ayrıca sünnettir. Mesela imamla, cemaatle birinci tekbiri, İftitah Tekbiri’ne birinci rekâtta yetişemeyen insanların, imamın selâmını beklemeleri sünnettir. Evet, sehiv secdesi bulunmadığını bu şekilde öğrenmiş olduk, kimin imam. Sehiv secdesi yapabilir. Sen eğer selâmı beklemeden kalkarsan, o zaman imama uymamış olursun bu konuda. Şimdi kıymetliler kısaca bunları Hanefilere göre birçok maddelerle bunları size saydıktan sonra, Mâlikî ekolündeki kıymetli âlimlerimizin de bu işe bakışlarına bir bakalım. Onların da sünnet anlayışına bir bakalım. Şimdi farz namazlarının birinci ve ikinci rekâtlarında Fatiha’dan sonra bir ayet okumak Mâlikîlerde sünnettir. Evet, bu farzların -bak dikkat et buraya-, farz namazların birinci ve ikinci rekâtlarında Fatiha’dan sonra bir ayet okumak sünnettir Mâlikîlerde. Bu Hanefilerde vacip idi biliyorsunuz.

Dakika 25:04

Unutmayın, bu dersleri tekrar tekrar dinleyin, tekrar tekrar gözden geçirin. Fıkıh ekolünde çok okuyun. Bu dersleri hiç kaçırmayın. Sizlere Kur’an-ı Kerim’in tümünü verdik. Keşif notları olarak özünü verdik. Tefsir ve keşfini vermeye devam ettik, gayret ettik tamamını Kur’an-ı Kerim’in. Şimdi onun peşinden biliyorsunuz, tasavvuf notları, Hadis-i Şeriflerden keşif notları, kelam notları, itikatta Fıkh-ı Ekberi, şimdi de Amelde El Fıkhu-l Ekber’in dersleriyle ne yapıyoruz, okuyoruz okutuyoruz. Mezara kadar okuyalım, okutalım. Eğer dikkatinizi çekecek bir şey olursa bu haberlerin kaynakları, her fıkıh mezhebinin fıkıh kaynakları var. Oraya müracaat edilince herkes o dikkat ettiği şeyde eğer bir anlayamadığı konu olursa, oraya müracaat eder veya sorar. Bilmeyenler bilenlerden sorarlar, kaynaklara müracaat ederler ve gerçekler gün ışığında devam eder. Çünkü Yüce İslam yanlışı kabul etmez. İslam’da kusur yok. İslam dört dörtlükten daha kâmil. Allah dinini tamamlamış. Kemâle erdirmiş. Kusur varsa insanoğlundadır. İnsanoğlu ya cahildir ya gafildir ya acizdir. Diller sürçer, yorgunluk olur, gaflet olur. Hanbeli diyeceği yerde Hanefiler der, Hanefi diyeceği yerde Hanbeliler der. Böyle bir kargaşa olabilir. Ama bunların gün ışığında ispatı kolaydır, kaynaklar meydanda. Siz derslerinize iyi devam edin. Hiçbir yanlış, yanlış olarak kalmaz derhal düzeltilir. Allah’ın lütfu, keremiyle. Onun için kıymetliler, farz namazlarda Fatiha’dan sonra ilave kıraatte bulunmak için ayakta durmak da yine Mâlikîlerde sünnettir. Ayak açıktan yapmak, yine kıraatı açıktan okumak, yine Mâlikîlerde sünnettir. Yine gizli okunacak namazlarda, gizli okuma Mâlikîlerde sünnettir. Şimdi farzlara; bu sayılanlar farzlara mahsustur. Erkek ve kadınlar için gizli okumanın asgari ölçüsü Mâlikîlerde dili hareket ettirmektir. Bakın Mâlikîlerde erkek ve kadınlar için gizli okumanın asgari ölçüsü dili hareket ettirmektir. Bunlar da sünnet Mâlikîlerde. İftitah Tekbiri’nin dışındaki bütün tekbirler de sünnettir. ‘’Semi allahü limen hamideh’’ demek, bu da sünnettir. Bütün teşehhütler -bakın-, bunlar da sünnettir. Teşehhüt için her bir oturuş dahi sünnettir -bakın-. Hangi lafızla olursa olsun, salavat getirmek bu da sünnettir ve Mâlikîlerde de Salli-Barik -Hanefilerdeki gibi- okunmaktadır.

Dakika 30:10

Kıymetli ve muhterem izleyenler. İki ayağın baş tarafı, iki diz ve iki avuç üzerine secde etmek. Mâlikîlere göre meşhur olan görüş; bunlar sünnet olduğu gibi, vacip olan secdenin alın üzerinde olmasıdır Mâlikîlerde. İki ayağın baş tarafı, iki diz ve iki avuç üzerine secde etmek Mâlikîlerde sünnettir. Vacip olan ise secdenin alın üzerinde olmasıdır. Açıktan okurken imama uyanların sükût etmesi, duymasa bile sükût etmek yine Mâlikîlerde sünnettir. Vacip miktardan daha fazla itminan ve itidâl ile dikkat etmek. Bu da sünnettir. Yine Mâlikîlerin bir de mendupları vardır. Eda niyetiyle namazını kılarken, vaktin namazlarını kılarken eda niyeti yapmak. Kaza niyetinde bulunmak. Şimdi kaçırılmış bir namazı kılarken de kaza niyetinde bulunmak; bunlar da menduptur Mâlikîlerde. Rekâtların sayılarına niyet etmek yine menduptur. Allah’ın yüceliğini, heybetini göz önünde bulundurmak menduptur. Huşu içinde namaz kılmak ise vaciptir Mâlikîlerde. Diğerlerinde de zaten biliyorsunuz hepsinde huşu gereklidir. 2 eli sadece İftitah Tekbiri alırken omuz hizasına kadar kaldırmak, diğer tekbirler de değil. Sadece İftitah Tekbiri alırken omuz hizasına kadar kaldırmak Mâlikîlerde menduptur. Elleri vakarlı bir şekilde salıvermek yanlara doğru, bu da menduptur. Farz namazlarda ellerin göğüs üzerinde tutulması mekruhtur demişlerdir Mâlikîler. Evet, kıymetliler, yine sureyi tam olarak okumak menduptur. Fatiha’dan sonra bir sure okuyorsan, bunu tam olarak okumak menduptur demiş Mâlikîler. İkinci rekâtta başka bir sure okumak; -birinci rekâtta (da) mesela, başka bir sure- okumak da menduptur. Farz namazlarda 2 rekâtta aynı sureyi tekrarlamak mekruhtur Mâlikîlerde. Bir rekâtta iki sure okumak da mekruhtur Mâlikîlere göre. Sabah ile öğle kıraatlerini uzatmak menduptur. Mufassal surelerin ilki olan Hucûrat Suresi’dir. Bunlarda Mufassal surelerin ilki olan Hucûrat Suresi’dir. Sabah ile öğle namazlarında uzunca okunur. İkindi ile akşam namazlarında ise kıraati kısa yapmak menduptur ve Vedduha’dan başlayarak Mufassal surelerin kısa olanlarından okumak menduptur.

Dakika 35:08

Yatsı vaktinde orta uzunlukta okumak yine menduptur. Bu da Abese Suresi’nden başlar ve Leyl Suresi’nde son bulur. Evet, kıymetliler, gizli okunan namazlarda okuduğunu kendisine işittirmesi menduptur. Akşamın son rekâtı ve yatsının son iki rekâtında, imamın arkasındaki cemaatin kıraatte bulunması, menduptur. Bu gizli kılınan namazlarda. Yine وَلا الضَّالِّينَ’den sonra ‘âmin’ demesi de menduptur. Gizli okunan namazlarda, imamın ‘amin’ demesi de menduptur. Mâlikîlerle ilgili mendupları saymaktayız. Âmin sözünün gizli söylenmesi menduptur Mâlikîlerde de Hanefilerde olduğu gibi. Rükûda sırtını düzgün tutması menduptur. Rükûda iki elin dizler üzerinde yerleştirilmesi menduptur. Yine rükûda ‘’Sübhane rabbiyel azim ve bihamdihi’’ şeklinde secdede ‘’Sübhane rabbiyel ala ve bihamdihi’’ şeklinde tespihi okumakta menduptur. İki dirseğini gözlerinden uzak tutması menduptur Mâlikîlere göre. ‘’Allahümme Rabbena ve lekel hamd’’. Bu mendup olduğu gibi, vav’ın (و) hasf edilmesi de caizdir demişlerdir. ‘’Semi allahü limen hamideh’’, cemaat bunu söylemez, bunu imam söyler demişlerdir. Sadece ‘Rabbena lekel hamd’ söyler cemaat demişlerdir. Yalnız başına kalan kişi ikisini de söyler demişlerdir ki bu bütün hepsinde vardır. Bunlar da Mâlikîlere göre birer birer menduptur. Rükû ve secdede, secdeye eğilmek için tekbir getirmekte menduptur. Mâlikîlerle ilgili dersimiz devam ediyor. Secdede alnı ve burnu yere yerleştirmek, menduptur. Secdeye eğilmek için ellerine dizlerden önce yere indirmek. Kalkma durumunda ise bunun tam tersini, aksini yapmakta Mâlikîlerde menduptur. Secdede parmak uçları iki kulağın hizasında olmalıdır. Bu da menduptur. Parmaklarını bitiştirmek, bu da menduptur. Secdede karınlarını uyluklarından uzak tutmaları -erkeklerin-, dirseklerini dizlerden ayırmaları, pazularını diğerlerinden vasat bir şekilde uzak tutmaları da menduptur, bunlar erkekler için. Kadınlarda ise böyle değil, onlar toplanır, büzülürler bu şekilde yaparlar bunları kadınların mendubu da öyledir. Secdede dua da bulunmak, yine Mâlikîlerde menduptur, fakat tespih duaya takdim edilir. Bu da ayrıca menduptur. Teşehhütten sol ayağı yatırma ki sağ ayağı sol ayağın arkasına gelecek şekilde dikmek, sağ ayağın başparmağını yer üzerine koymaktır. Bu da menduptur Mâlikîlerde.

Dakika 40:09

Yine parmak uçları, dizler üzerine gelecek şekilde uyluklar üzerine konması. Yani oturuşta, iki avucun parmak uçları, dizler üzerine gelecek şekilde uyluklar üzerine konulması da menduptur. Uyluklarını ayırmaları yine erkeklerin menduptur. Oturuş esnalarında. Başparmak ile işaret parmağı dışındaki parmakları yummak. İşaret parmağı daima, daimî olarak sağa sola hareket ettirirler Mâlikîler. Bu da onlarda menduptur. Sabah namazında kunut yapmak; kunutun yeri ikinci rekâtın rükûsundan öncedir. Kunutun gizli olarak yapılması menduptur. Evet, kunut da ‘Allahümme inna nesteinüke’ ve ‘Allahümme iyyakena’büdü ve leke, nusalli’’, Kunut dualarını okur, Mâlikîler de aynı Hanefilerde olduğu gibi. Selâmdan önce salavat getirdikten sonra duada bulunmak yine menduptur. Teşehhütte olduğu gibi duayı gizlemek menduptur. Duanın gizli yapılması, duanın umumî olması da menduptur. ‘Allahümmağfirlanâ’, ‘velivaliddina’ gibi ilahi dualar okunur umuma ait. Bunlar menduptur. Duaların en güzeli kitap ve sünnette bize gelen örneklerdir. Kulun kalbine doğan şeylerdir. Tabi kalbe doğuşlar ilham olmalı, vesvese olmamalıdır. Sağa selâm verirken tamamen namazdan çıkmaya niyet etmesi, bu da menduptur.

Dakika 43:00