60- Hadis ve Tasavvuf Ders 60 hayat veren nurun keşif notları

TASAVVUF HADİS DERS 60

أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ , بِسْمِ ﷲِالرَّحْمَنِ اارَّحِيم

‘’Elhamdülillahi rabbil âlemin vesselatü vesselamü ala rasulina Muhammed ve ala ali Muhammed Estağfirullah bi adedi zunubina hatta tufer Allah-u ekber hatta tufer’’

Aziz ve muhterem izleyenler; hayat veren nurun dersleri evliya okulunun tasavvuf okulunun keşif notları irşat notlarıyla dersimiz devam ediyor. Bunlar hayat veren nurun dersleri yüce İslam’ın şeriatın ve şeriatın içeriğinde mevcut olan gerçek İslam’ın okullarındadır ve en yüksek katmanlara senin arşı alaya kadar çıkaracak derslerin tamamı Allah’tan gelen dersler olduğu için seni Allah’ın rızasına yükseltecek derslerde bunlardır. Hep beraber iyi okuyalım, iyi okutalım mezara kadar bu okulun öğrencisi olalım. Şimdi bu tasavvuf okulunda fakr nedir? Fakr kelimesi üzerinde duracağız. ‘’Bakara Suresi 273’’ de ne infak ederseniz Allah onu bilir. Tirmizi, İbni Mace, Darimi gibi muhaddislerimizde bakın ne rivayet ediyorlar? Fakirler zenginlerden 500 sene önce cennete girer bu seneden her biri yarın ahiret gününe muadildir bu senede her biri yarım ahiret gününe muadildir. Ahiretin bir günü 50 bin sene yine bir günü var ki bin sene buradan bakacak olursak işte bugün istisnalar kaideyi bozmaz. Fakr kelimesinin anlamını iyi kavramak gerekiyor. Hangi fakir ve fakır nedir? Buhari Müslim, Nesei, Malik ve Ahmet Bin Hanbel ’den gelen rivayette sezilmeyen hayâsından kimseden isteyemeyen miskin işte odur esas fakir odur yani kimse sezmiyor muhtaç olduğunu hayâsından kimseden istemiyor isteyemiyor değil istemiyor. İşte miskin diyor odur esas fakir budur diyor bu haberde Buhari, Müslim ve diğerlerinin haberinde Peygamberimiz böyle diyor. Haktan utandığı için halktan utandığı için değil haktan Allah’tan utandığı için istemiyor bunu da buna açıklık getirende evliya okulunun büyük üstatlarından Kuşeyri’dir (Kuddise Sırruh ). Aziz ve muhterem izleyenlerimiz; Muhammed Bin Vasi 1 gömlekli Malik bin Dinar 2 gömlekli 1 gömlekli önce cennete girer. Şimdi buraları da iyi anlamak gerekiyor kalp ve ruh dünyasında hiçbir mahlûkattan bir şey istemeyen ama her ihtiyacını Allah’tan gideren kul Allah’a karşı fakir ama mahlûkata karşı zengindir.

Dakika 5:17

Fakrın esas anlamı buradadır hak halkı bunlar vasıtası ile korur. İşte Allah’ın indindeki kıymetli kullar Hak Teâlâ halkı bunlar vasıtasıyla korur yani bunların hürmetine korur diyor. Sehl Bin Abdullah fakir vaktin oğludur içinde bulunduğu her vakti değerlendirir görüyorsunuz buradaki fakir vaktin oğludur. İçinde bulunduğu her vakti değerlendirir başka vakit görmez görüyorsunuz buradaki fakirliğin çalışma konusunda herkesten en çok çalışan bir fakir ki bu Allah’a muhtaç mahlûkata asla muhtaç değil. Sehl Bin Abdullah işte buna açıklık getiriyor (Kuddüse Sırruh ) o büyük evliyalardandır. Cennetin anahtarı fakirleri miskinleri sevmektir. Görüyorsunuz cennetin anahtarları fakirleri miskinleri sevmektir. Bayramda aşk şarabını içirenin hilatini yani sevgi elbisesini giydirenin bunu giyerim bu fakir ve sabır hilatidir. Altında kalp bulunur kalbin seyri düğün bayramdır kalbin seyri düğün bayram niye kalp Allah sevgisi ile dolu onun için bayram ediyor. İşte fakir kavramını tasavvuftaki fakir kavramını iyi anlamak lazım ki şeriat bize böyle bir okulu da açmıştır. Tenzih de kayıt edildiği gibi sabırlı fakirler ki bunlar kıyamette Hak Teâlâ ile beraberdir bakın sabırlı fakirler ki bunlar kıyamette Hak Teâlâ ile beraberdir sevgilinin huzuruna onun giydirdiği elbise ile çıkılır. Bu Allah’a olan sevgi muhabbet edep ve terbiye elbisesidir edep ve güzel ahlak elbisesini giy sevgili ziyareti için edep ahlak gerekir. İşte Allah’ın sevgilisi olan kulda da edep, tevazu, hürmet, derin saygı tam olacaktır olmalıdır. Fakr her bakımdan kendini hakka muhtaç bilmesidir bakın! Tasavvuftaki fakir her bakımdan Allah’a muhtaçtır ebedi ama mahlûkata karşı zengindir yani o duyguyu yaşar o inancı o niyetle yaşar. Hamdun Kassar iblis ve ordusu içinde fakirlik bulunan kalbe sevinirler. Hamdun Kassar diyor ki; büyüklerden buda iblis ve ordusu seviniyor. Neye? Bir kalbin içinde fakirlik korkusu bulunuyorsa o kalp için diyor şeytan ve ordusu sevinir. Çünkü fakirlik korkusu bu Tasavvuftaki korku değil şeytanın sevdiği fakirlik korkusu nedir?

Dakika 10:02

Aç kalacağım diye korkar hâlbuki Allah’u Teâlâ’ya tamamen kendini muhtaç bilip başkalarını kendini zengin bilen fakir de bu korku olmaz gönül zenginliği sahih bir inanca sahip olmaktır. Sahih inanç olmadan gönül zenginliği de olmaz. Şimdi istiğna billâh fakir illallah Allah’u Teâlâ’yla zengin ama yine Allah’a ebedi muhtaç işte tasavvufta evliya okulundaki fakir anlayışı budur iyi anlayalım. Zünnuni-i Mısri (Kuddise Sırruh) fakirlik korkusu gazap alametidir. Yani aç kalacağım korkusu nedir? Gazap alametidir yine şeytanlar sevinir Allah’ın da gazabına uğrar kula da muhtaç olur kula kulluk etmeye doğru gider. Fakirlik sırdır. Dikkat et! Fakirlik tasavvuftaki fakirlik sırdır ne söylenir nede nakledilir 3 gün aç karına böyle söylediler. Kim? Ebu Ali Dekkak evliya okulunun büyüklerinden işte öyle dedi 3 gün aç kalana dair böyle söylediler fakirlik sırdır ne söylenir, ne nakledilir? Evet, Allah’a ebedi muhtaç olduğunu bilmek tasavvufta fakirlik mahlûkata karşı kendini zengin bilmektir çünkü Allah’a iman eden Allah yolunda herkesten daha iyi çalışan bir kişi mahlûkata karşı zengin Allah’a ebedi fakirdir. Çünkü herkes ihtiyacını Allah’tan alır ihtiyaçları Allah giderir kula güzelim çalışmak düşer ki Sehl Bin Abdullah da ne dedi – fakir vaktin oğludur içinde bulunduğu her vakti değerlendirir başka vakit görmez en iyi çalışandır. Elhannanu ya Mennan yüce Allah Hannandır çok merhametli Mennandır çok veren hibe eden kullarını vermeyi çok seven eddeyyan yadeyyan mutlak kudret sahibi hesaba çekendir hüküm verendir. Hüküm veren kadiri mutlaktır. Zenginlik hakka güvenmektir ama vaktin oğlu olarak herkesten daha iyi çalışarak zenginlik hakka güvenmektir. Hiç mi hiç tembellik olmadan gevşeklik kasvet olmadan demek ki zenginlik hakka güvenmektir ve onun için çalışmak kaydıyla. Keffafe-i nefis (Kifaf-ı Nefs) terki terk. Şimdi fakirim demeyen fakir iddiası olmayandır bakın fakirim demeyen mahlûka karşı fakirim demez Allah’a muhtaç olduğunu bilen her ihtiyacını Allah’tan gidereceğine inanan kişi mahlûkata kimseye ben fakirim demez fakir iddiası olmayandır işte Keffafe-i nefis (Kifaf-ı Nefs) terke terk.

Dakika 15:00

İbni Cella bunu ifade buyurdular (Kuddüse Sırruh)ilim vera yakin zikir bunlara ihtiyacı vardır fakirin. Hangi fakirin? İşte tasavvufu anlamda ki fakirin ilme ihtiyacı vardır vera’ya yakine ve zikre ihtiyacı vardır. İhtiyacını gidermek tabi gerekmektedir ilim elde etmesi vera sahibi olması yakine ulaşması ve zikirde bulunması. Zikir nedir? İslam’ı yaşamaktır farzlardan başlayarak bir de Allah’ı dilinden gönlünden bırakma. Ebu Ali Dekkak efendimiz (a.s.v) zengine zengin olduğu için tevazu gösterenin dininin 3’te 2’si gider eğer kalp dil nefiste insan kalbi ile de tevazu gösterirse dininin tamamı gider demiştir. İşte tehlike burada üstünlük madde de değildir üstünlük takvadadır. Ey aziz dostlar Peygamberimizden bu hadisi şerif nakledilmiştir. Bu tasavvuf okulunda da Ebu Ali Dekkak bu hadisi böyle açıklamış diyor ki; zengine zengin olduğu için tevazu gösterenin dininin 3’te 2’si gider eğer kalbi ile de tevazu gösterirse dininin tamamı gider demiş. Şimdi o insanı dil nefis kalp olarak tarif etmiş. Şimdi dil katılmış zengine tevazu gösteriyor zenginliğinden dolayı nefis katılmış ama kalp katılmaması gerekiyordu kalpte katılmışsa diyor o zaman artık insanım denen varlığın geriye bir şey kalmadığı için diyor dininin tamamı tümü gider diyor. Allah muhafaza buyursun. Acluni efendimiz (a.s.v)’dan fakr az kalsın küfür hükmündedir. Buna muhtaç olan Allah’a Teâlâ’ya muhtaç olup da kula karşı kendini zengin göremeyen fakirlik korkusu kendinde bulunanlar ki bu haktan başkasına muhtaç olmak o kadar korkunç tehlikedir ki Peygamberimizden rivayette az kalsın fakır yani fakirlik küfür hükmündedir. Niye? Haktan başkasına muhtaç olanının ne hale düşeceğini yani düşünmek lazım herkes imanını kişiliğini koruyamıyor. Allah muhafaza buyursun. Fakır illallah değil de fakır ila gayrullah tehlike burada küfür tehlikesi buradadır. Allah’a muhtaç olan değil de Allah’tan başkasını kendisini muhtaç olduğunu o zillete düşen başkalarının işte bu şekilde elinde oyuncağı olan kimselerin durumunda küfür tehlikesi. Çünkü öyle insanlar vardır ki o zengine bir şey verince kul olası gelir hâşâ hâlbuki her şeyi veren Allah’tır. Sen yeter ki Allah için çalış rızkı veren sadece Allah’tır senin görevin Allah için dosdoğru çalışmaktır.

Dakika 20:00

Fakire rıfk ile yaklaş bakın fakire rıfk ile yaklaş yumuşak davran fakirlere sakın kaba sert davranma onları üzme ilimle de onlara bilmişlik satmaya da kalkma. Yine mütevazı rıfk ile yaklaş ilimle ona hükmetmeye kalkarsan ilim onu sıkar. Sabır, şükür tartılır. Dikkat et! Sabır şükür tartılır fakire sabır gınaya şükür lazımdır. Şimdi fakir olan insanlar maddi açıdan zengin olmayanlar sabırla intihan edilirler. Rinaya zengin olanlarda şükürle imtihan edilirler. Çünkü eğer malını Allah yolunda seve, seve harcamayan Allah’a şükretmiş olmaz cimrilik yapmış ve Allah’a isyan etmiş olur. Eğer malının yerli yerince zekâtını fitresini hayır ve hasenatını vermiyorsa yandı. Fakır senden razı ise Allah senden razıdır ey dünya insanları başta Müslüman zenginler fakır senden razı ise Allah senden razıdır fakiri razı etmeye bak. İşçinin alın teri kurumadan ücretini ver diyen Hz. Muhammed’i (a.s.v). Yine şöyle bir bakalım fakr hakka muhtaç olmak maddeye ise hâkim olmak dikkat et fakir hakka muhtaç olmak mahlûka değil maddeye ise hâkim olmak menfaate kul ihtiraza zebun olmamak bunlara dikkat et. İşte gerçek fakrın tarifi burada yapılıyor fakr hakka muhtaç olmak maddeye ise hâkim olmak menfaate kul ihtirasa zebun olmamak bunları da imanın emrine almaktır esas fakr bu işte tasavvufta ki. Yine Muhammed Bin Ali Dekkak bir gence 200 dinar veriyor genç kaşlarını çatıyor. Diyor ki; çiftliklerimi akarlarımı diyor ve 70 bin dinar verdim. Huzuru ilahiyi buldum bununla beni diyor kandırma dedi ve diyor 200 dinarı ötekinin verenin yüzüne saçtı diyor geri o izzetle kalktı benzeri olarak o paraları topladım diyor. İşte zenginlik bu gencin ruhuna yerleşmiş kimseden bir şey beklemiyor elindekini avucundakini Allah için harcamış huzuru buldum diyor. Genci diyor çok aziz buldum kendimi çok zelil gördüm diyor. Ey kıymetliler maddeye esir olan paraya pula kul olan bunlar zelil insanlardır. Mevki makamına rütbesine bunlar esir olan insanlar zelil insanlardır bunların tamamı Allah için Allah yolunda olmalıdır. Tasavvuf, şimdi tasavvuf nedir? Özel olarak bide bunun üzerinde duralım evliya okulunda bakalım bu konuda ne demiş o okuldaki o büyük dersi okutan büyük hocalar büyük veliler evliyalar o büyük mürşitler, büyük Allameyi cihan.

Dakika 25:05

Tasavvuf saffet duruluk yani saffet tertemiz dupduru yine ariflik ve zahitliktir tasavvuf. Bunun zıttı ise kudret yani bulanıklık. Efendimiz (a.s.v) rengi değişik idi dünyanın saffeti gitti bulanıklığı kaldı bir Müslüman için bugün ölüm bir armağandır dedi. Acluni bu haberi veriyor Peygamberimizden naklen. Sehl yine diyor ki; (Kuddise Sırruh) malını canını hakka kurban eden kişi Sufi’dir yani tasavvuf ehli odur diyor. Malını canının hakka kurban edendir diyor ehli tasavvuf sufi olmak budur diyor. Sufi, Sufiyye mutasavvi mutasavvife bunun kötü huylardan çıkış güzel huylara girişin adı tasavvuftur. tehalli tahliye, tehalli tahliye. Evet, bunu da Ceriri söylüyor hak ile dirilmek nefsinden fani hak ile baki beka yani hep hak ile meşgul olmak ilahi iradeye teslim olmandır. İsar rızayı rıza hali ki burada da yine ne vardır tehalli ve tahliye vardır. Kıymetli dostlar; ‘’Taha Suresinin 41. Ayetinde’’ seni kendime tahsis ettim diyor Cenabı hak. Yine Cüneydi Bağdadi hakla dirilmek onunla olmandır seni senden öldürür kendisiyle diriltir. Sulhu olmayan savaş ve mücahededir tasavvuf diyor tabi bu nefis mücadelesidir ta ki hedefe ulaşıncaya kadar. Şerefli huyların tamamı tasavvuftur ve şerefli huyların yolu yine tasavvufun yoludur iradeni mutlak iradeye yani hakka teslim etmendir. Bunu da söyleyen Rüveym’dir ki oda( Kuddüse Sırruh) büyüklerdendir. Şibli şöyle diyor; (Kuddise Sırruh) sufiler hakkında diyor ki sufiler hakkın kucağında bebek misalidir diyor yani tufeyli gibidirler çünkü sufiler kendileri Allah’a teslim olmuşlardır. Onun emrindedirler onlar en çalışkan ve vakti her anı en iyi değerlendiren onlardır hep hakkı yaşarlar hakkın emrindedirler. Ebu Ali Dekkak ruhları silinip süpürülmüş tertemiz hale gelmişlerdir ehli tasavvufun diyor işte amacı budur diyor yani ruhları silinip süpürülmüş tertemiz hale gelmiş. Yine Şibli diyor ki; Kurb-i sultan ateş-i suzan’dır. Tasavvufta sultana yaklaştığın onun huzuruna gelince artık kurb-i sultan ateş-i suzan’dır. Ne olur? Sultan gelince kalbe hâkim olunca kalbiyle Rabbisine kul yaklaşınca artık ateş-i suzan misali öbürleri kalpten kaçar giderler hak hâkim olur.

Dakika 30:08

Zahit amelini arif halini murakabe eder sufi rıza ve teslim halindedir işte kurb-i sultanda bu vardır rıza ve teslim hali. Sebepten tecerrüt eder mekânız hak ile bulunur hak bilgi esirgenmez o Sufi’dir sufiler hakkı üstün tutarlar Hak Teâlâ’da onları üstün tutar bunu da söyleyen Zünnuni Mısri (Kuddüse Sırruh ). İbni Cella da şöyle diyor; Hak hiçbir mekânın bilgisini ondan esirgemez haktan başka isteği yoktur sufi’nin diyor zahit virdi ile arif varidi ile meşguldür. Tasavvuftaki ahlak derslerinin başında edep terbiye tevazu derin saygı gelmektedir. Edep nedir? Edebi ahlakı Muhammedî’yi talip ediniz işte İslam ahlakı Hz. Muhammed’in ahlakını herkesin ahlak olarak eğitim ve öğretimde mutlaka talim etmelidir. ‘’Necm Suresi ayet 17’’ Gözü ne satmış nede kaymıştı. Neden? Allahın huzurundaydı derin saygı ve edep içindeydi gözü ne sapmış nede kaymıştı rabbi sinden ne gözünü nede gönlünü ayırmadı tam edep içinde. Kim? Hz. Muhammed miraçta (Allahümme Salli vesellim vebarik ala Muhammad veala âli Muhammed). Ebu Ali Dekkak toplumda dayanmaz yaslanmazdı huzuru ilahide tam bir edep üzere bulunuyordu. Kim? Peygamberimiz veliler onu örnek alırlar almışlardır ve onun için veli olmuşlardır. ‘’Tahrim Suresi ayet 6’’ da kendinizi ve ailenizi ateşten koruyunuz. Buda yüce Rabbin emridir kesin Celacili Basri iman şeriatı şeriat imanı icab ettirir çok önemli bir teşhistir çok önemli bir ifadedir. Şeriatı olmayanın imanı tevhidi yoktur edep bunları bunlar edebi gerektirir. Burada sebep ve neticeyi görüyoruz edep ve marifet öğretin ve öğrenin demiştir. Kim diyor bunu? Peygamberimiz (a.s.v) söylüyor İbni Abbas’tan rivayet ediliyor. Acluni çocuğa güzel isim sütanne edep öğretme baba üzerinde hakkıdır çocuğun hakkıdır. İbni Ata güzel ameldir edep diyor rabbim beni güzel terbiye etti diyor. Kim? Hz. Muhammed (a.s.v) yine Ebu Ali Dekkak padişaha edep edebi olmayan ölüme sürüklenir diyor. Yine Muaz marufa edebi terk eden arif mahvolur marufu, marufa söylemiş edep tüm hayır ve güzel meziyetlerdir güzel amel edeptir güzel amel etmektir edepten marifet.

Dakika 35:03

Yine marifetin nefis nefsini bilmektir edebin biri de budur. Ebu Ali Dekkak ibadet taati ile cennete bunlardaki edep ile de hakka vasıl olur. Ebu Ali Dekkak huzurda edebi terk ya kapıya ya afra konur kemali edeple ilahi huzura girilir demiştir. Kim? Ebu Ali Dekkak (Kuddise Sırruh). Namazda arız olan bir şeyi manevi bir kuvvet men ediyordu edepliyi koruma buda. Tevhit imanı iman şeriatı, şeriat edebi gerektirir iman itaat hamd ve sabır hakka olan edeptir. Gerçek iman varsa gerçek, gerçek itaat varsa hamd ve sabır varsa işte hakka olan edep budur. Bunu söyleyende İbni Sirin’dir (Kuddise Sırruh). Dinde fakih olmak edeptir dünyada zahitlik edeptir dinde fakih dünyada zahitlik Allah’ın hakkına Arifliktir. Bunu da söyleyen Hasan-ı Basri’dir. Şüpheliden uzak dur edepli ol incitme garip ve yalnız değilsin Rabbin var. Evet, kıymetliler Ebu Hâtem Sicistani’den, Serrac-ı Tusi ehli dünyanın edebi nedir? Fesahat, belagat ünlülerin isimleri şiirlerdir. Ehli dinin edebi nedir? Zahitlerin riyazet, nefsi ıslah, uzuvları terbiye, şerri sınırlar şehveti terk etmekle ilgilidir ehli dinin edebi. Ariflerin edebi nedir? Kalp temizliği sırların teftişi her anı hak ile havatıra az iltibat huzurda edebe tam riayet gibi arifin kalbini marufu terbiye etmiştir. Sehiv ihlâslı ameldir diyor edep. Kıymetli dostlarımız; bakın ehli dünyanın edebi farklı, ehli dinin edebi farklı ariflerin edebi farklıdır. İşte ariflerin edebi gaye olmalı oraya ulaşmak için çalışmalıdır. İmamı Ata bakın şöyle diyor; edep ehli arasında edebi terk edebilir terk edeptir külfeti terk ülfette şarttır. Ebu Havs kalp mamur, ruh terbiyeli, zihin eğitimli ise dışarı vurur. Kalp mamur, ruh terbiyeli, zihin eğitimli ise dışa vurur diyor. Yine Buhari Müslim’in rivayetinde efendimiz (a.s.v) Ebu Bekir Ömer ile otururken Hz. Osman geldi efendimiz bacağını örttü bakın yanında Ebu Bekir Ömer’in yanında onu yapmamıştı ama Osman gelince bacağını örttü diyor. Şimdi meleklerin hayâ ettiğinden nasıl hayâ etmem dedi Peygamberimiz. Şimdi burada da birçok ders var.

Dakika 40:00

Öğütte veriliyor aynı zamanda külfeti bakın ülfette terk ediyor külfeti terk ülfette görülüyor. Birde meleklerin diyor hayâ ettiğinden nasıl hayâ etmem dedi. ‘’Enbiya Suresi 73. Ayette’’ ben zarar gördüm sen merhamet edenlerin en çok merhamet edenisin. Eyüp Aleyhisselamın edebi bakın böyle ağır hastalığında duayı bile edeple yapıyor yine. ‘’Maide Suresi 118’’ de bakın eğer azap edersen onlar senin kullarındır buda İsa Aleyhisselamın edeple Cenabı Hakka yalvarışıdır. Evet, zatının hakikatini eğer Cenabı Hak Kibriya perdesini açsaydı mahlûkat yanar helak olurdu. İsim ve sıfatlarını açarsa edepli olursunuz zatının Kibriya perdesini açarsa helak olursunuz. ‘’Maide Suresinde 116’’ da eğer ben Allah’ın oğluyum dediysem bunu sen bilirsin yarabbi diyor İsa (a.s) ben böyle bir şey demediğimi biliyorsun diyor yine edeple cevap veriyor. Bunlar benim hakkımda bunu uydurmuşlar ben Allah’ın oğluyum demedim demiş olsam bunu en iyi bilen sensin dedi. Şimdi kıymetliler; birde sefer ahkâmı üzerinde duralım tasavvuftaki sefer şeyh müridine her gün bana geleceğine bir günde kendine gel Sefer der vatan Ebu Ali Dekkak böyle diyor kişi kendi iç dünyasında da sefer etmeyi bilmelidir. Enfüsi âlemindeki sefer afakî âlemdeki sefer bunları bir, bir bilmelidir. Şimdi de sefer ahkâmı nedir? Buna bir bakalım;

Dakika 43:04