61- Hadis ve Tasavvuf Ders 61 hayat veren nurun keşif notları

TASAVVUF HADİS DERS 61

Sefer ahkâmı ‘’Yunus Suresi 22. Ayeti Kerimede’’ sizi karada denizde gezdiren odur havada 7 kat göklerde ve istediği yerde gezdiren ve gezdirecek kudrete sahip olan odur. Efendimiz (a.s.v) sefere çıkarken bineğine binerken ve bindiğinde 3 tekbir alır binekleri vasıtaları bize veren emrimize amade kılan yani tesir eden yüce Allah’ı tesbih ederiz vermeseydi gücümüz yetmezdi. Rabbimize dönücüyüz bize iyilik ver takva ver ve rızana muvaffak olan amel nasip et Allah’ım. Bu yolculuğumu kolay kıl bize de ailemize de vekilimiz sensin sahibimiz sensin Allah’ım zorluklardan kötü durumla karşılaşmaktan sana sığınırız dönüşümüz tövbemiz hamdımız sana olarak dönüyoruz ey Rabbimiz der seferden dönünce bu duayı tekrar ederdi. Müslim’in Ebu Davud’un rivayet ettiği bir hadisi şeriftir. Sebebe sarılırken kalbini müsebbipten ayırma ey mümin Müslüman sebebe sarılırken kalbini müsebbipten ayırma sebepleri yaratan odur sebepler onun iradesine bağlıdır. Evet, kıymetliler sefer kalbi sefer seyri sülük bir sıfattan diğerine yükselmektir Davud’u Tai bedenlerin kalplerin ıslahı ve faydalı olmak ziyaretten maksat budur diyor. Davud’u Tai bedenlerin kalplerin ıslahı ve faydalı olmaktır diyor ziyaretten maksat. Evet, kıymetli efendiler; şimdi sefer hakkında evliya okulunun derslerinden keşif notları irşat notları vermeye devam ediyoruz. Sefer ettin mi? diyene yer seferine hayır gök seferine evet dedi. Kim dedi bunu? Ebu Ali Dekkak dedi sefer açmaktır arkadaşını daha iyi tanırsın. Hamedani şöyle diyor; ya Rab zayıfım hastayım bitkinim seni ziyarete geldim sefer için. Ya Rab memleketin geniştir Tufeyli ve davetsiz misafire yer vardır. Böyle yalvardı baktım ki bineği üzerimde bir bedevi bana nereye diye sordu bilmiyorum dedim buraya gücü yetenler gelir dedi. ‘’Ali İmran Suresi 97. Ayeti okudu’’ sen hoş Tufeylisin dedi deveye hizmet eder misin? Dedi. Evet, dedim. Deveyi bana verdi bu olayı anlatan da Hamedani. Evet, İbrahim Havvas bir gün uyumuşlar İbrahim Havvas kapısız bir mescide soğuk havada girince arkadaşlarım üşümesin diye kapıyı kendi vücudu ile koruyor.

Dakika 5:07

İşte kapıya ne yapıyor? Perde oluyor bu elbette ki bu yardım Cenabı Hak tarafından geliyor bunun her hangi bir veli veya melek olma ihtimali var Cenabı Hak her şeye kadir.  Bunu Hamedani yalvarıyor ve böyle bir yardım da hemen ona geliyor bir fakiri mahcup ettiğim için aç kaldım köpek eti yemek zorunda kaldım tövbe ettim o fakire koştum diyor yani bir fakiri mahcup etmenin bir evliya tarafından nasıl algılandığını ve nasıl pişman olup başına gelenlerin nasıl geldiğini anlatıyor. Evet, kıymetliler; Hus’i de şöyle diyor; bir celse bir oturum huzuru kalple yani bir oturum bir celse himmetle huzuru ilahide bulunuşu bin nafile hacdan hayırlıdır diyor huzuru ilahide himmetle dolu bir kalple huzuru kalple huzuru ilahide bulunuşu bin nafile hacdan hayırlıdır diyor. Tabi haclarda kısım, kısımdır gıybet içine karışırsa gaflet karışan haclar vardır nafile haclar bunun gibi haclardan bin hacdan daha hayırlıdır bin celse diyor himmetle huzuru ilahide bulunmak böyle faziletlidir. Nerde akşam orada sabah hangi savaşa nereye? Diye sormazlar. Nasra Bazi’den bitkin bir haldeyken ayın üzerinde onlara karşı Allah sana kâfi gelecektir diyen ‘’Bakara Suresi 137’yi okudu bu ibareyi okudum diyor Nasra Bazi bana derhal güç geldi. Seferde biri başkan seçilir başkana itaat gerektir sefer için. İlim vera heyecan ahlak lazımdır seferi olanda ilim vera heyecan ahlak lazımdır. Seferi olana Ali Ruz Bari arifler Allah ne zaman dilerse toplanır o zaman dağılırlardı. Şeyhe de emri baki yapılmaz. Sefer açmak, keşfetmek, izhar etmek, aşikâr kılmak demektir. İbrahim Havvas Allah (C.C) her şeyi evliyasına musahhar kılar. Bir gün akrep bacağında idi o bize muhtaç biz ona değiliz öldürmek isteyene dokunma dedi Müzeyyin’i Kebir. Nefsi tertip terbiye imtihan. Kettani şöyle diyor; Nafile hac için annesinden zahiren izin istemiş araştırmamış annenin hizmete ihtiyacı vardı ve bu farzdı geri dönmek için işaret almış hemen geri dönmüş farzı bırakıp gidenlere buradan da ders veriliyor.

Dakika 10:00

Nefsi tertip ve terbiye imtihandır seferden maksattan biride budur nefsi terbiye ve tediptir ve imtihandır. Yine Nusbihi şöyle diyor; 30 sene seferinde ihtiyaçların üst düzeyde görünürdü diyor tabi Allah’ın lütfuna, keremine işaret ediyor. Kıymetli efendiler; yine Kassar’ın beyanına göre fakiri sevmek zengini yardıma teşvik etmek için 30 sene sefer ettim diyor. Seferin gayesinden biri de budur. Şimdi tasavvufta sohbet nedir? Bir de bunun üzerinde duralım. Sohbet sır Allah için dostluk buna dayanan bir sohbet olmalıdır. Mağarada bakın ‘’Tevbe Suresi 40. Ayette’’ Allah bizimledir bizimle beraberdir görüyorsunuz sohbetin ruhunda kendini Allahın huzurunda bilmendir. Bakın! İşte sohbetin ruhunda bu olacak her şeyde olduğu gibi şimdi sohbet şu kısımlara ayrılır ilaç gibi sohbet vardır, gıda gibi sohbet vardır, mikrop kaptıran zehirleyen sohbetler vardır. Şimdi bakalım ilaç gibi olan nedir? İşte bu derslerin talebesi olmak evliya okulunda okumak şeriat okulunda okumak hayat veren nurun derslerinden ders almak bu ilaçtır bu ki âlimlerin yani hakiki âlimlerle sohbet ki bu Kur’an, sünnet, icma, kıyas gibi şeriatın sohbetidir. Yine gıda gibi olanı vardır buda müminle sohbettir mümindir ahlakı vardır ilmi yoktur yeteri kadar âlim değildir. Gerçek müminle sohbet de gıda gibidir birde mikrop gibi mikrop kaptıran sohbetler vardır fasık ve facirlerle yapılan sohbetlerdir zehirleyen sohbetler vardır zındıklarla münkir ve mülhitlerle yapılan sohbettir. İşte kıymetliler dava arkadaşlığı gerçek sohbetten maksat dava arkadaşlığıdır sohbet mutlaka Allah için olmalıdır ve Allah’ın kitabı ile olan en üstünüdür. Zünnuni Mısri nefse muhalefet şeytana düşman ol nefse muhalefet et şeytana düşman ol hakkı hakikati söyle halka topluma samimi ol. Efendimiz (a.s.v) siz ashabımsınız ahbaplarım ise beni görmeden inananlardır onları özlüyorum buyurmuşlar. Ebu Ali Dekkak ben diyor sufiliği Nasra Bazi’den, o Şibli ’den, o Cüneydi Bağdadi’den, o Kerhi ’den, o Davud Tai’den, o Tabiinden aldı diyor Sufilik derslerini.

Dakika 15:22

Sohbet üstlerle yapılan sohbet üstlerinle sohbet ediyorsan hizmet et aslarla sohbet ediyorsan şefkat, sevgi ve merhamet et tabi olanda saygı, hürmet, itaat etmesidir. Yine akranlarınla sohbet ediyorsan burada isar yani fütüvvet gerekir. Üstünler üstatla sohbete sakın itiraz etme aslın kusurunu söylemezsen ihanet etmiş olursun sohbet değil hizmet ettim diyor hizmetli sohbet gerekir üstlerinle yani büyüklerin yanında hele de üstadın âlim bir mürşidin yanındaysa hizmet et. hizmetle ulaşılır ulaşacağın mertebeye. Teami kusuru irade etmek kendini itam etmek her şeyleri meşru yoldan müşterektir benim senin yoktur benim diyenlerle arkadaşlık etmedik. İşte Şeyban böyle diyor biri kuşağım dedi gözden düştü sohbeti ağır gelene ayağını yanağıma bas nefsi levvame bakın daha mert daha asil olan arkadaşına şefkat eder öyle dedi ıslah olana kadar şu dedi ayağını yanağıma bas dedi bunu da Kettani anlatıyor. Buda nefsin hak sohbetlere alıştırılması için gerçeği anlayanlar bu metodu kendilerine bazen uygularlar. Ebu Hafs 1 dakika 1 dazlak diyor müridine susma cezası verdi Ebu Hafs veriyor bu cezayı (Kuddüse Sırruh) 3 bin diyor dirhem harcadı yine de tek bir harfe dahi izin alamadı diyor bazen de mürşit sufiye susma cezası verir ve sus der. Vera takva sahibi olmayan zaruret miktarını aşan haram yer vera sahibi olur takva sahibi ol ki bunlardan kurtul. Fakir sufilerin tutumu sadece Allah’tan kork cesur ol ziyaretine gelen senin için tövbe edenle arkadaş ol sehl Ulivvi himmet sahibi ol dedi adamın birine. Temestani Allah’la sohbet ediniz (C.C) gücünüz yetmezse velilerle sohbet ediniz ki bereket feyiz sizi o mertebeye yükseltsin. Salihleri sevmiyorsan nefsini gözden geçir o senin kusurundur Ebu Ali Dekkak diyor. İbrahim Bin Ethem adama sana sevgi ile baktım ayıplarını başkasından öğren dedi sevgi rıza kusuru görmez kin nefret kirli çamaşırlarını ortaya koyar.

Dakika 20: 03

Ebu Ali Kuşeyri üstazlarının huzuruna gayet temiz tertemiz gelirlerdi hatta oruçlu gelirlerdi. Tevhit şimdi dersimiz tevhit nedir? Kıymetli dostlarım tevhide geçmeden Sehl şöyle diyor yırtıcıdan korkarsan bana arkadaş olma dedi Sehl Bin Abdullah’ın hakka nasıl bir yakin bir imanla iman ettiğini mahlûkattan hiç korkmadığını gösteriyor bu cümle. Kötülerle arkadaşlık iyilere kötü zanna sebep olur yani kötülerle de arkadaş olma sefere de çıkma. Şimdi gelelim tevhit nedir? Tevhit vahdaniyeti ilahi Allah’ın birliği Buhari, Müslim, Hanbel bunların bu kıymetli muhaddislerimizin (rahmetullahi aleyhim ecmain) verdiği haberde bakın ne buyuruyor Peygamberimizden tevhitten başka iyi ameli olmayan ölünce beni yakın külümü karaya, denize atınız dedi. Bu önceki şeriatlarda tabi şimdiki İslam şeriatında böyle bir şey yok. Cenabı Hak sordu. Niye böyle yaptın diye? Hayâ ettiğim için dedi. O öyle bir vahit zattan taksimi zat ve sıfattan teşbihi nefi ve reddetmek fiil ve eserlerinde ortağı yoktur. Zatında Allah birdir zatında taksimi diye bir şey yoktur. Zat ve sıfattan teşbihi zatı ve sıfatları hiçbir şeye benzemez benzeri yoktur. Fiil ve eserlerinde yine ortağı yoktur yüce Allah’ın fiil ve eserlerinde de ortağı yoktur yani Allah zatı ve sıfatı subutiyeti her şeyi ile Allah birdir hem de benzeri olmayan bir, birdir. Yaratmasında Allahu Teâlâ’nın yaratmasında iradesinde illet ve sebep yoktur hiç benzeri yoktur o vardır başkası yoktur çünkü öbürlerini o kendi yaratmıştır sonradan yaratıldılar. Cenabı Hak tektir eklenemez eksiltilemez. Ehadiyyüzattır, layetecezzadır, zatında da birdir layatecezzadır yani terkibi birleşmez. Onun kimseyle birleşmesi ittihat ve imtizaç düşünülemez vaaz yani verilmez, alınmaz yani o arttırılmaz. Eksilmediği gibi artması da olmaz. Ref’ten yani kendisi katiyen eksilmez. Bunların bütün mahlûkatta olanların sıfatlardan o uzaktır münezzehtir kendi yüce sıfatlarıyla muttasıftır noksan sıfatlarının tamamından münezzehtir Rab diyor ki ben vahidim diyor kul da diyor ki Allah birdir diyor benzeri yoktur kendi dediği gibidir diyor tasdik ediyor ikrar ediyor.

Dakika 25: 00

Cüneydi Bağdadi malumu meçhulü terk edip hakkı hâkim kılmaktır Sufi’nin tevhidi diyor. Şura suresi 11. Ayette Cenabı Hak لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ misli yoktur işiten gören odur ama her şeyi işiten işittiren gören gördüren odur. İbadeti iradeyi ona has etmektir. Sehl diyor ki zatının künhü hakikati idrak edilemez dünyada gözle görülmez hulul, ihata, hat ve tarif olmaz. Kalpler onu tanır akıllar idrak edemez mümin ona bakar. Hakkın iradesini kalbe hâkim kılmaktır tevhit. Hakkı hak ile aramak tevhit hak ben bir birim diyor muvahhat birlenen muvahhit onu birleyen kuldur. Kul muvahhit yüce rab muvahhat yani birlenen kul ise birleyendir. Himayesine alınca murada erilir onun iradesi bana hâkimdir işte tevhit budur. Bu tevhidin âlâsıdır Cüneydi Bağdadi Hz. Ebu Bekir’den şöyle bir nakliyat yapar; tespih ve tenzih ederim onu, onu tanımaktan acizlik müstesna diğer tanıma yolları kapalıdır. Güneş doğunca lambanın kaybolduğu gibi tespih olan zaruri olanın yanında lamba gibidir kaybolur. Onun mülkü ve milki olup ona aitsin her şey o bir, o bir olanındır. Allah kudret makası ile seni keser parça, parça eder sen hamd ve şükredeceksin bunu Ebu Ali Dekkak söylüyor. Şibli de şekil ve suret veren çünkü Allah’ta şekil olmaz suret olmaz kim Allah’a şekil ve suret verirse tevhidin kokusunu bile almamıştır. Hakkı hak ile ara sıhhatli tevhit budur. Cüneyde ayet hadis yok mu da şiirle anlatıyorsun diyene arif en basit hitaptan dersini alandır dedi. Şimdi de dersimiz ölüm nedir? Tevhitten biraz bahsettik şimdi de ölümden bahsedelim. Kıymetli dostlar Nahl suresi 32 de; O kimseler ki melekler onları gayet hoş bir şekilde vefat ettirir iştiyak haliyle iltica ıraki ihya tenzih bu kaynaklarda şöyle anlatılıyor ölüm sancıları içinde kıvranır can verme sarhoşluğu ıstırabı ile pençeleşir mafsallar birbirlerine selam ile vedalaşırlar kıyamete kadar ayrılıyoruz derler. İşte Rus bari de şöyle diyor; ölüm anında başı bacısının kucağında iken gök kapıları açıldı dedi. Cennetler süslenmiş istemediğin halde sen en son rütbe sana verildi dediler.

Dakika 30:15

Ulûhiyetine yemin ederim ki seni temaşa ettikten sonra hiçbir şeye severek bakmadım diyor artık dünyadan göçerken de bunu söyledi gamzeli bakışların güzel yanağınla bana işkence ediyorsun son beytinde hatırına hanımının güzelliği gelmiş kalbi ise Mevla’sı ile meşguldür. Bakın kalbi Rabbisi ile fakat hanımı da ölüm döşeği başında olduğu için ona da böyle demiş. Aziz dostlar büyükler daima kıymetli büyük sözler söylerler. Tirmizi’nin, İbni Mace’nin haberinde de şöyle diyor; can veren bir genci Efendimiz ziyaret etmiş halini sormuş o candaki genç diyor ki Rabbimden ümidim var günahımdan da korkuyorum Efendimiz (a.s.v) Hak Teâlâ önce ümit edileni verir korkudan emin kılar 2 zıt birleşmez müminin kalbinde dedi. Ve bakın burada bir müjde var Bilal (r.a) vefatında hanımı başında vah, vah mahsunum demiş bak Bilal ölürken ne diyor? İşte Bilal’in dediğini diyebilmedir. Bilal de oh, oh diyor ne kadar neşeliyim diyor yarın Hz. Muhammed’e (a.s.v) ve dostlarına kavuşacağım demişti işte hakkı bilenler ona iman edip teslim olanlar böyleler. Nuri’de şöyle diyor Nuri’nin vefat sebebi sevginin menziline ulaştım akıllar hayrette kaldı diyen şiiri ile vecde geldi ve bunu söyleyerek ruhunu teslim etti diyor. İşte Ebu Hüseyin Nuri kıymetli dostlar vefatında Abdullah Bin Mübarek gözlerini açmış ve gülmüş. Dikkat edin Abdullah Bin Mübarek vefatında gözlerini açmış ve gülmüş. Saffat suresi 61 amel edenler bunu gibisini elde etmek için amel etsinler demişlerdi. (لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلْ الْعَامِلُونَ). Mahzun yaşayan Şamlı Mekhul ölüm halinde güldüğünü görmüşler. Dünyadan, şeytanlardan, nefisten diyor ayrılıyorum sevgilimin huzuruna hızla çıkmak üzere diyor. Bir derviş gelmiş selam vermiş ölecek bir yer var mı demiş temiz bir yer gösterdiler abdestini tazeledi bir miktar namaz kıldı o yere yattı ayaklarını uzattı ve ruhunu teslim etti böyle kullar da var.

Dakika 35:10

Cüneydi Bağdadi göğe yere baktım bu uzaklıktır dedi üstadım o sana senden yakındır dedi sana senden yakın olanı ona bak onu unutma sakın. Ölümsüz varlığın izzetine yemin ederim ki onunla aramızda izzet hicabından başka bir şey yoktur. Muhammed Bin Abdullah işte böyle söyledi ve ruhunu temizledi. (Kaddesallahu esraehüm rahmetullahi aleyhim ecmain) Buhari şerif ve mişkatta şöyle nakledilir; Cabir’in babası da bu Uhutta şehit olacağını haber vermiş cennetin kokusunu alıyorum diyerek kahramanca savaşıyordu ve şehit oldu Uhutta cennetin kokusunu alıyordu. Lokman suresi 34 de aykırı değildir buna aykırı değildir mucize keramet haktır. Zünnuni Mısrî beni meşgul etmeyin lütfunun güzelliklerinden hayret ve taaccüp içindeyim demiş ölüm anında da bu böyle söylüyor. Yine canda iken Debiri’ye kelime-i tevhit oku dediler unutmadım ki hatırlayayım dedi. Onun aşkına müstağrak oldum dedi ve ona kavuştu. Sufiye ölümü sever misin demişler vakti gelince şerrinden emin olunmayan dünya ile kalmaktansa hayır umulan Allah’ın huzuruna çıkmak daha iyidir dedi ne güzel cevap. mümşat ölüm anı 30 senedir cennet bana arz olunur göz ucuyla bile cennete bakmadım. Kalbin nasıl dediler? Can verirken dedi ki kalbimi kaybedeli 30 sene oldu dedi yani kalbi Rabbisine bağlı. Harun Kassas (Kuddüse Sırruh) onu görenlere fasit dünyadan kurtuldum demiş ölümü kendine önceden bildirilmiş ölümü kendisine önceden bildirilmiş hazırlık yapmış ve kerameti gerçekleşmiş. Yine Harras söyle diyor ölü bir genç gülerek dedi ki âşıklar ölmez göç ederler dedi. İşte kıymetli dostlarımız Sehl Bin Abdullah’ta ölünce fazla izdiham olmuş çok kalabalık bir Yahudi feryat ediyordu cenazeye gökten diyor inenleri görüyorum demiş 60 yaşında samimi bir Müslüman olmuş Ebu Hüseyin’den naklediliyor buda. Efendiler Allah’ın dostu kullar evliya okulunda okuyanlar dersini iyi alanlar Muhammed’i şeriatı iyi okuyup marifete yükselenler hakkı hakikati yaşayanların durumu işte böyle size buradan da bazı keşif notları vermeye çalışıyoruz.

Dakika 40: 20

Hak âşıkları ölmezler hayattadırlar. İbni Sehl İsfahani bana ölüm gelince ey Ali derler yürürken lebbeyk dedi buyurun emre amadeyim dedi can verdi. Ebu Hafs (Kaddesallahu esraehümdan) canda iken öğüt isteyince işlenen kusur ve hatalara bütün kalbinizle kırgın ve üzgün olunuz demişti. Şimdi de dersimiz marifetullah’dır oraya geldi ki yüce Rabbisini en iyi tanıyan kullarından eylesin. Aziz dostlar marifetullah nedir? Şimdi birazda bu tasavvuf okulunun bu derslerinde bazı notlar verelim. Enam suresi 91. Ayeti kerimede; Allah’ı hakkıyla takdir edemediler tanıyamadılar. Bu ayeti kerime karşısında Müslümanlar uyanık olması lazım Peygamberimizden şu dua nakledilmiştir. ‘Allahümmarifniğ bike vebi nefsi vecalni min ağrafi ibadike bike vebinefsi’ Allah’ım seni en iyi tanıyan kullarından eyle nefsimi de tanımayı bana nasip eyle diye bir dua. ‘Allahümmecalni ühibbüke bikalbi küllih ve ürdi bicehdi küllih’ bütün kalbimle Yarabbi seni seven bütün varlığıyla sana senin rızanı arayan kulun olayım diye bir yalvarış var. ‘Allahümme habbibni ileyke ve ila habibike veila melaiketike ve embiyaike ve evliyaike ve cemi halgıke’ diye de bir dua var daha neler var. Şimdi gelelim marifetullahın notlarını vermeye devam edelim. Dinin temeli marifet yakin kâmi bir akıl, aklı kâmi bu aklı kâmi nedir? Marifet yakin ve kâmi olan akıl. Asi olmasını engelleyen itaati sağlayan aklın adı kâmi adıdır akilun kamiun. Bu suali Aişe annemiz Peygamberimize sordu onunda böyle cevap verdiği rivayet edilir ve bunu da Kuşeyri nakleder risalesinde. Marifet tasavvufidir hususu ilim umumi bilgidir. Kalptekine marifet irfan denir. Sezgi, keşif, ilham işte kaynak kalp ve keşiftir. Aklınkine ilim kaynağı akıl ve istiklaldir ve zahiridir. Her ilim marifettir her marifet de ilimdir bunu da Kuşeyri söylüyor. Hakkı önce sıfat ve isimlerinden tanırsın. Sıdk ve ihlas üzere bulunursun kötü huylardan temizlenirsin hakkın kapısında kalbi ile itikâfta bulunursun sonunda hakkın güzel teveccühüne nail olursun. Sıdk nasip olur. Nefsin hevacis ve havatırı kesilir yani endişeler, efkârlar kesilir. Sırran ve ruhen hak ile münacatı devam eder haktan talimatını alır arif olur. Dergâhı ilahide niyaz ve duada bulunur. Marifete sahip olan veliye arif denir. Ebu Ali Dekkak marifet artınca celali tecelliler yani korkuda artar heybette artar. Marifetin mukaddimesi başlangıcı zühdü takvadır. Kalbi ile yaşayan aklın güzel gördüğü ile ilgilenir. Rabbi ile yaşayan şeriatın güzel gördüğü ile ilgilenir. Zikir müsaadesi müşahedesi zikri müşahedesi haktır. Boynu bükük aczini itiraf içindedir arifler böyledir. Neml suresi 21. Ayette hükümdarlar ordularıyla bir ülkeye girerse orayı ifsat eder azizler zelil olur buyruluyor. Hallacı Mansur; arifin sırrı muhafaza edilir haktan havatırına kalbine ilham gelir sadece hak ile meşguldür kalbini ilahi tecelliler istila eder.

Dakika 47:45