165- Hadis-i Şerif Külliyatı Ders 165
165- Hadis-i Şerif Külliyâtı Ders 165
أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ , بِسْمِ ﷲِالرَّحْمَنِ اارَّحِيم
‘’Elhamdülillahi Rabbi’l-âlemin Vessalâtü Vesselâmü Alâ Rasûlüna Muhammedin ve Alâ Âlihi ve Sahbihî Ecmaîn’’
‘’Bismillâhi Zîşan azîmu sultan şedîdül burhan kaviyyül erkâm mâşââllahu kân Eûzubillahi min külli şeytâni insün ve can’’
‘’Eûzu bi kelimatillahittâmmâti min şerri mâ haleka ve zerea ve berea’’
‘’ Rabbi eûzu bike m‘in hemezâtiş şeyâtîn ve eûzu bike Rabbi en-yahdurûn’’
بِسْمِ ﷲِالرَّحْمَنِ اارَّحِيم
Çok sevgili ve muhterem izleyenler,
Derslerimiz Hadis-i Şerifler külliyâtından keşif notlarıyla devam ediyor ve konumuz telbiyedir ve Arafat ve Müzdelife’de telbiyenin durumu hakkında hadis-i şeriflerden sizlere keşif notları vermeye devam ediyoruz İnşâ’Allah’u Teâlâ.
Câfer İbnu Muhammed babasından naklen anlatıyor; Hz. Ali (Radıyallâhu Anh), hacc da Arefe günü güneşin zevâl noktasına gelmesine kadar telbiye’ye devam eder. Ondan sonra keserdi.” bu haberi Muvattâ vermektedir.
“Arefe günü güneşin zevâl noktasına gelmesine kadar telbiye’ye devam eder ondan sonra keserdi” diyor.
Hz. Usâme (Radıyallâhu Anhü ve Erdahüm Ecmaîn) anlatıyor; ‘’Arafat’ta ben, Rasûlullah’ın (Aleyhissalâtu Vesselâm) devesinin terkisinde idim. Bir ara dua için ellerini kaldırmıştı. (O esnada) deve, Rasûlullah (Aleyhissalâtu Vesselâm)’ı eğdi. Derken yuları düştü. Hz. Peygamber (Aleyhissalâtu Vesselâm) yuları elinin biriyle tutup, diğer elini kaldırarak duasına devam etti.’’ Bunu da Nesâî haber vermektedir.
Evet, sevgili dostlarımız!
Şimdi de şeytan taşlama konusunda remy hakkında sizlere not vermeye çalışacağız.
Remy: atmak demektir, taşların Remy-i Cimâr taşların atılması demektir. Cemre ufacık taş anlamındadır. Ateş gibi çakıl kelimesi tam olmasa da en yakın karşılık olabilir. İçtimâ etmek gibi anlamlarda taşımaktadır. Cemre-i Akabe büyük şeytan taşlamanın büyük şeytanın adı Cemre-i Akabe’dir. Cemre-i Vustâ orta şeytan, Cemre-i Ulâ küçük şeytan diye toplumumuz isimlendirmişlerdir. Bayramın birinci günü Cemre-i Akabe’ye 7 taş atılır. Bayramın iki, üç ve dördüncü günleri her birine yedişer taş atılır. Evet, kıymetliler acele etmek isteyen üçüncü günü güneş batmadan önce Mina’yı terk eder ve dördüncü günü kalmaz.
Bu da remy hakkındaki durumdur -ki yani şeytan taşlama- bu taşlamanın nasıl yapılması konusunda da Abdurrahman İbnu Zeyd anlatıyor;
İbnu Mes’ûd (Radıyallâhu Anh) vâdînin dibinden yedi çakıl taşı atarak büyük şeytanı taşladı.
Dakika 5:31
Her taşı attıkça tekbir getiriyordu. Bu sırada Beytullah sol tarafında, Mina da sağında olacak şekilde durmuştu. Kendisine: „İnsanlar, taşları yukarısından atıyorlar!“ denince şu cevabı verdi: „Burası, kendinden başka ilah olmayan Zât’a kasem olsun, Bakara Sûresi’nin üzerine indiği makamdır.” Bunu da Buhârî, Müslim, Tirmizî, Ebû Dâvûd, Nesâî haber vermektedir.
Evet, sevgili dostlarımız, işte görüyorsunuz haberler Sevgili Peygamberimize dayanan ve O’nun Ashâbı tarafından haber verilen haberlerdir.
Bayramın birinci günü sadece büyük Cemre’ye taş atılır diğerlerine atılmaz. Büyük Cemre’nin yanında durulmaz hemen terk edilir. Öbürlerinin yanında durulup dua edilir, kuşluk vaktinde taşlar atılır. Aşağısından atılması müstehaptır, taşların adedi İbnu Mes’ûd ’un yedi taş attığını ifade eder (Radıyallâhu Anh). Art arda atılması ile tamamlanır, Hanefîler üç cemrede de taşların yarıdan azı terk edilirse yarım ‘’sâ’’ (ölçü birimi) tasadduk edilir, fazla olursa dem gerekir demişlerdir.
Ancak ulemâ şu hususta icmâ etmiştir, esas olan taşın atılmasıdır. Hangi istikâmetten kolayına gelirse oradan atar, caizdir, ihtilâf efdâliyettedir. Âlimler taşların teker teker atılması gereğine hükmetmişlerdir. Her taşı attıkça tekbir getiriyordu, demektedir.
Evet, sevgili dostlarımız, İbnu Mes’ûd (Radıyallâhu Anh) Hazretlerinin büyük şeytanı taşlayıp tamamlayınca şu duayı yaptığı belirtilir; ‘’Allah’ım haccımı makbûl günahımı mağfur kıl’’. (Allahümmec al haccen mebrûren ve zenben mağfûren) diye dua ettiğini görüyoruz İbnü Mes’ûd Hazretlerinin.
Evet, sevgili dostlarımız!
İbnu Abbâs (Radıyallâhu Anhüm ve Erdahüm Ecmaîn) anlatıyor; Rasûlullah (Aleyhissalâtu Vesselâm) , Akabe (taşlaması) sabahı, bineğinin üzerindeyken: „Bana (taş) toplayıver! “dedi. Ben de (şehâdet ve başparmaklarla atılabilecek büyüklükte) ufak taşlardan onun için topladım. Avucuna koyduğum sırada: „İşte bunlar gibi. Dinde aşırılıktan sakının. Sizden öncekileri, dinde aşırılıkları helâk etmiştir!“ dedi.“ buyurdu. Bunu da Nesâî haber vermektedir.
Dakika 10:22
Nohut büyüklüğünde diye tarif edilir taşlar konusunda. Daha büyük taş atmaya taştan başka bir şey atmaya kalkmayın, belirtilen sayıdan fazla da atmayın! Emri yerine getirerek Allah’ın rızasını kazanmak, kazanmaktan başka hiçbir gâyesi yoktur.
İslam âlimleri ‘’dinde aşırı olmayın’’ nasihati hakkında bakın ne buyurdular: Umûmî mânâda anlayarak hiçbir şeyde ifrat ve tefrite düşmeyin, sevdiğinizi fazla sevmek sevmediğinize fazla buğuz etmek yaraşmaz. Dini meselelerin inceliklerine fazla inmeyin, sebep ve illetlerini aramada aşırı gitmeyin demişler. İfrat ve tefritin itikâtta ve amelde olabileceğine dikkat çekmişlerdir. Bizden öncekilerden maksat Hristiyanların Hz. Îsâ’yı ifrat derecede sevme sonucu ilâhlaştırarak sapıklığa düştükleri ve böylece helâk oldukları da misâl olarak verilmiştir Yahûdîlerde böyle ve diğer müşrikler de böyledir.
Evet, sevgili dostlarımız, Yüce İslam dini ölçüyü ortaya koymuştur. Ölçüyü ele geçirecekse o da dinini bilmekle olur. Dinini bileceksin ve gücün yettiği kadarıyla yetineceksin dağı sırtına almaya kalkarsan ezilir gidersin. Ama dağın sırtına sen binersen dağ seni taşır. Bu şeytan taşlamanın vakti konusunda da Zilhicce’nin onuncu günü kurban kesme günleri, Zilhicce’nin 10, 11, 12’nci günleri ‘’Eyyâm-ı Teşrîk’’ yani teşrik günleridir. Zilhicce ’nin 11, 12, 13’üncü günleri Nefr-i Evvel Mina’dan birinci hareket günü. Zilhicce ‘nin 12’nci Günü Nefr-i Âhir Mina’dan sonuncu hareket günü. Zilhicce ‘nin 13’üncü günü zevâl, güneşin öğle vakti ikindi yönüne kayma anı.
Hz. Câbir (Radıyallâhu Anh) Hazretleri anlatıyor; “Ben, Rasûlullah’ı (Aleyhissalâtu Vesselâm) ‘’Yevm-i Nahr’’ de kuşluk vakti taş atarken gördüm. Ama bundan sonraki günlerde, güneşin zevâlinden öğle vaktinden sonra taş attı” buyuruyor. Bunu da Müslim, Tirmizî, Ebû Dâvûd, Nesâî haber vermektedir.
Hanefiler ‘’Yevm-i Nahr’’ denilen bayramın ikinci gününde zevâlden önce taş atmaya ruhsat vermiştir. Bu da müçtehitlerimizin, fâkihlerimizin araştırma sonu, vardıkları sonuçtur.
Dakika 15:07
Ebû’l-Beddâh, Âsım İbnu Adiyy, babası Adiyy (Radıyallâhu Anh) Hazretlerinden naklediyor; “Rasûlullah (Aleyhissalâtu Vesselâm) develerin çuvalına ‘’Yevm-i Nahr’’ de taş atmışlarsa, ertesi gün taş atmayıp, develerle kalmaya, sonra da iki günlük taş atmaya ve Yevm-i Nefir de atmaya ruhsat tanımıştır”. Bu da zarûreti olan çobanlar hakkındadır.
Nâfi anlatıyor; İbnu Ömer (Radıyallâhu Anhüm ve Erdahüm Ecmaîn) şöyle derdi; “Eyyâm-ı Teşrîk’in ortası günü, güneş batmazdan önce Mina’dan ayrılmayan kimse ertesi günü taşları atmadan ayrılmasın”. Bu haberi de Muvattâ vermektedir.
Evet, sevgili dostlarımız, bunlar Amel’de Fıkıh Bölümünde zaten anlatılmıştır, hadis-i şeriflerin hükümlerini de sizlere vermeye çalışıyoruz. Fakat konu Fıkıh Amel’de Fıkıh meselesi konusudur. Orada da bu dersleri daha önce işledik. Ancak güneş batıp akşam vakti girmeden Mina hududunu çıkmış olması şarttır. Bu şartı yerine getiremeyen o geceyi de Mina’da geçirip ertesi günkü taşlamaları da yaparak Mina’dan ayrılır. Evet, Mina’dan bir gün önce ayrılanlar için böyle. Buna biliyorsunuz ki birinci nefir, ikinci nefir diye isimlerde verilmiştir.
Binerek veya yürüyerek taş atma konusuna da gelince;
İbnu Ömer (Radıyallâhu Anhüm ve Erdahüm Ecmaîn) anlatıyor; “Hz. Peygamber (Aleyhissalâtu Vesselâm) taşları atacağı zaman yaya gider, yaya dönerdi”. Bunu Ebû Dâvûd haber veriyor ve Tirmizî haber veriyor.
Yine Hz. Câbir (Radıyallahu Anhüm ve Erdahüm Ecmaîn) anlatıyor; ‘’Yevm-i Nahr’’ de (kurban gününde) Rasûlullah’ı (Aleyhissalâtu Vesselâm) taşlamayı binerek yaparken gördüm. Taşlarını devesinin üzerinde iken atmış ve şöyle demişti:
“Haccın kurallarını (menâsikinizi) benden alın. Bilemiyorum, bilemiyorum belki de bu hacdan sonra hac yapamam:” Bunu da Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî haber veriyor.
Üstü kapalı Peygamberimiz işte vedâ haccından sonra dünyadan ukbaya yürüyeceğini de haber vermiştir.
Ulemâ yaya veya binek üstünde hangi hâl üzere olursa olsun yapılan taşlamanın câiz olduğunda icmâ etmiştir. Artık hayvan veya başka çeşit binme vâsıtası üzerinde taşlama yapmak mümkün değildir bugünkü şartlarda. Çünkü bugün izdihâm vardır. Rasûlullah (Aleyhissalâtu Vesselâm) taşlamaları kadın çocuk yaşlı gibi zayıfların, çobanlar gibi mâzereti olanlar bunların emniyet ve gönül huzuru içinde yapabilmeleri için husûsî tedbirler almış istisnâyı ruhsatlar vaaz etmiştir.
Dakika 20:14
Her yıl birçok kazaların vuku bulduğu ölümlerin hâsıl olduğu bu izdihâmlı noktalar da günümüzün şartlarına uygun yeni tedbirlere ihtiyaç vardır. Sözgelimi taşlama mahallerine gidiş, hacc teşkilatlarına tanınacak belli bir programa göre yapılarak disiplin altına alınabilir. Bu mevzilere giriş ve çıkış istikâmetleri tespit edilip buna riâyetin tahakkuku için tedbirler alınabilir. Evet, sevgili dostlarımız İnşâ’Allah alınır. Cenab-ı Hak Ümmet-i Muhammed’e görevini doğru yapmayı nasîb-i müyesser eylesin ve tedbirini tam almayı nasîb eylesin. Çünkü Peygamber Efendimiz ‘’tedbir gibi akıl yoktur’’ buyurmuşlardır. Ümmet herkesten daha çok tedbirli, çalışkan olmak zorundadır. Dünya çalışıp kazanma yeridir, mezar yatma yeridir, Cennet-i Âlâ zevk-i âlem yeridir. Cehennem ise suçluların cezâ çekme azâb içinde kalma yeridir. Herkes aklını başına alsın. Ey dünyadakiler! Çalışın sevapta yarışın. Sevap işlemek için yarış hâlinde olun. Allah’a itaat edin, isyân etmeyin, Peygamberimize tâbî olun, senin tâbî olacağını zât-ı muhterem Hazreti Muhammed’dir onun şeriatıdır, O’na tâbi ol. Bizden söylemesi hatırlatılması tebliğ edilmesidir, ötesi sana kalmıştır.
Dakika 23:06