36- Tefsir Ders 36 hayat veren nurun keşif notları

36- Kur’an-ı Kerim Tefsir Dersi 36

أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ , بِسْمِ ﷲِالرَّحْمَنِ اارَّحِيم

(Bakara Sûresi 178’inci Âyet-i Kerime’den 182’nci Âyet-i Kerime’ler)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالأُنثَى بِالأُنثَى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاء إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿١٧٨﴾

وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَاْ أُولِيْ الأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿١٧٩﴾

Ey îmân edenler! Öldürmede kısas size farz kılındı. Hüre hür, köleye köle, kadına kadın ama herkim ölenin kardeşi tarafından bir şey karşılığı bağışlanırsa o zaman örfe uyması ona diyeti güzellikle ödemesi gerekir. Bu Rabbimiz tarafından bir hafifletme ve bir rahmettir. Herkim bunun arkasından yine saldırırsa artık ona acı veren bir azap vardır. Ey temiz akıl sahipleri! Kısasta sizin için bir hayat vardır ümit edilir ki korunursunuz.

Kısas deyince dünyada ki bütün insanların hayatını koruyan Allah’ın hayat veren bir kânûnudur.

كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَالأقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ ﴿١٨٠﴾

فَمَن بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿١٨١﴾

فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿١٨٢﴾

Birinize ölüm geldiği vakit bir hayır bir mal bırakacaksa babası, anası ve en yakın akrabası için meşru bir surette vasiyet etmek Allah’tan korkan kimseler üzerine yerine getirilmesi vacip bir hak olarak size farz kılındı. Şimdi herkim bunu duyduktan sonra onu değiştirirse her hâlde vebâli sırf o değiştirenlerin boynunadır. Şüphe yok ki Allah her şeyi işitir ve bilir. Her kimde vasiyete edenin bir hatâ işlemesinden veya bir günaha girmesinden endişe ederde tarafların arasını düzeltirse ona bir vebâl yoktur. Şüphesiz ki Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.

Şimdi bu âyetlerin bazı keşif notlarından bahsedeceğiz bu âyetlerle ilgili sizlere öz notlar vereceğiz. Nasranî kâtili af vacip diyordu. Yani birisi katillik yaptığı zaman Nasranîler Hristiyanlar af edin onu diyorlardı. Yahûd öldürmek şart af yok diyorlardı, diyeti önde tutuyorlardı. Adâlet yoktu garibanları, kadınları, köle, câriyeleri idam ediyorlardı. Kendilerinden bir kişiye çifte öldürüyorlardı. Örneğin bir kodamanın bir oğlu öldürülüyor, ölenin babasına ne istersin diyorlar üçten birini diyor. Bir, ya oğlum diriltilecek, ya evin yıldızlarla dolacak veya bütün kavinizi öldürürüm yine de karşılık saymam diyordu. Bu kadar aşırı gidiyorlardı Allah’ın adâletini, Tevrât’ı, İncîl’i tanımıyorlardı.

Dakika 5:12

Bilhassa Yahûdîler bunu böyle yapıyordu. Bu âyetler geldi kısas dengiyle takas anlamıdır kelime anlamı (fil katlâ) öldürülenler hakkında katil, tekil, maktul demektir. Haksız yere hür, köle, erkek, kadın, müslim İslam himâyesindeki diğer din mensupları da dâhil af veya anlaşma olmadıkça kısasın uygulanması bütün îmân edenlere farzdır. Kısas İslam da farz bir emirdir. Kısas olmadan insanlık hayatı korunamaz, katillerin önüne geçilemez. Ölenin karşılığında öldüren katil öldürülür. Hanefi’de mefhumu muhâlif caiz değildir. Yani delil değildir. Mâide Sûresi 45’inci âyet cana can, göze göz. Yaşamak hakkı herkes için eşittir. Kısas eşittir tam bir adâlet. Bunun için diğer İmâm-ı Mâlik ve İmâm-ı Şâfiî Hazretlerinin içtihâd görüşlerinde farklılıklar vardır. Fakat Hanefî mezhebinin görüşlerini gördük birde âyetin esas mânâsı açıktadır. Bunun için Müslümanlar bir defa ipin ucunu kaçırdılar. Hem insanlığın hayatı tehlikede hem de Müslümanların hayatı tehlikededir. İnsanlar zimmî karşılığında Müslim’i kısas etmişlerdir.

Efendimiz Aleyhisselâtu Vesselâm; “Taahhüdünü yerine getirmeye en layık olan benim buyurmuştur.”

Dakika 8:07